ΠΕΡΙΕΧOMENA
Πρόλογος, τοῦ Νίκου Μπελογιάννη Εἰσαγωγή, τοῦ Γιάννη ᾿Αντωνίου Σημείωμα γιὰ τὴν ἐπιμέλεια τοῦ κειμένου
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ. Τὰ δάνεια τῆς ἀνεξαρτησίας
Α΄. Τὸ πρῶτο δάνειο
Β'. Το δεύτερο δάνεις
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ. Η περίοδος τοῦ Καποδίστρια
Α΄. Ο ερχομός του στὴν Ἑλλάδα
Β'. Σε ἀναζήτηση δανείου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ. Ο Όθωνας καὶ τὸ δάνειο τοῦ 1833
Α΄. Ὁ ἐρχομὸς τοῦ Όθωνα
Β΄. Το δάνειο τῶν 60 εκατομμυρίων
Γ΄. Πῶς σπαταλήθηκε τὰ δάνειο
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ. Η συνέχεια
Α΄. Η κατάσταση στὴν περίοδο τῆς ἀντιβασιλείας.
Β΄. Η χρεοκοπία
Γ΄. Το 1843 κι οἱ ἑλληνικές κυβερνήσεις
Δ'. Ἡ οἰκονομική κατάσταση
Ε'. Ἐθνικοί ξεφτιλισμοί
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ. Ο διακανονισμὸς τοῦ 1859
καὶ τὸ διώξιμο τοῦ Όθωνα
Α΄. Ο διακανονισμός τοῦ 1859
Β. Το κατάντημα της χώρας
Γ΄. Το διώξιμο τοῦ Όθωνα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ. Πώς κατασκευάζονται οἱ βασιλιάδες
Α΄. Χάμπρο - Γκλίξμπουργκ
Β΄. Περίοδος ἐσωτερικῶν δανείων Γ΄. Παντοδυναμία τῆς ᾿Εθνοτράπεζας
Δ'. Κι οἱ ἐπίλογοι τῶν δανείων τῆς ἀνεξαρτησίας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ. Ο πρόλογος τῆς χρεοκοπίας
Α΄. Αρχίζουν τὰ δάνεια
Β. Ρεζιλίκια, φόροι καὶ καινούργια δάνεια
Γ΄. Κάτω οἱ φόροι !
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ, « Δυστυχῶς ἐπτωχεύσαμεν»
Α΄. Η φλόγα ποὺ σβήστηκε
Β. Ξαναρχίζουν τὰ δάνεια
Γ'. Όπου ξαναγυρίζει ὁ Δεληγιάννης
Δ'. Η χρεοκοπία
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ. Οἱ προσπάθειες γιὰ συνεννόηση
Α΄. Γενικὴ χρεοκοπία
Β. ᾿Αρχίζουν οἱ ἀτελείωτες συνεννοήσεις
Γ΄. Νὰ βασιλιάς, νὰ μάλαμα!
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ. Η καταστροφήὴ τοῦ 1897
Α΄. Ἀπὸ κοινοῦ συμφέροντος ὁρμώμενοι
Β΄. Ξαναρχίζουν οἱ διαπραγματεύσεις
Γ΄. Η πρόκληση
Δ΄. Ο ψευδοπόλεμος κι ἡ καταστροφή
Ε΄. Ἡ ἀνακωχὴ καὶ ἡ συνθήκη
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΔΕΚΑΤΟ. Ο ΔΟΕ
Α΄. Μᾶς ἔρχεται ἡ διεθνής οἰκονομικὴ ἐπιτροπή
Β΄. Η εγκατάσταση τοῦ ΔΟΕ
Γ΄. Τὸ δάνειο τοῦ 1898
Δ'. Ἐμεῖς κι ἄλλοι χρεοκοπημένοι
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ. Πρὸς τὸ 1909
Α΄. « Ισχύς μου ἡ ἀγάπη τοῦ λαοῦ»
Β΄. Οἱ φόροι καὶ τὰ δάνεια ξαναρχίζουν
Γ΄. Το 1909
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ. Πολεμικά δάνεια καὶ πιστώσει
Α΄. Οἱ πολεμικές ἑτοιμασίες
Β΄. ᾿Αρχίζουν οἱ πόλεμοι
Γ΄. Ψευτοπιστώσεις
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ. Η καινούργια καταστροφή
Α΄. Χορὸς ἑκατομμυρίων
Β΄. Η πολιτική κατάσταση
Γ΄. Πολεμικὲς καὶ δημοσιονομικὲς ἐπιχειρήσεις
Δ΄. Η καταστροφή
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ. Μιὰ χώρα στὸ σφυρί
Α΄. Πολιτικές καντρίλιες
Β΄. Δημοσιονομικός κατήφορος
Γ΄. Τὸ πρῶτο προσφυγικό δάνειο
Δ'. Ἡ Ἑλλάδα στο σφυρί
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΚΤΟ. Βίος καὶ πολιτεία τῆς παγκαλικῆς συμμορίας
Α΄. Ἐμπᾶτε σκύλοι ἀλέστε.
Β΄. "Αλλα κατορθώματα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΒΔΟΜΟ. Ο μύθος τῆς σταθεροποίησης
Α΄. Ἐνέσεις καὶ ἐκβιασμοὶ
Β΄. Η σταθεροποίηση
Γ΄. Τὰ πολεμικὰ χρέη
Δ'. Η σύμβαση τῆς ὁδοποιίας
Ε΄. Χρεοκοπία πολιτική
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΟΓΔΟΟ. Ἡ τετραετία τῆς «ἀγνωριστοποίησης »
Α΄. Ἡ προσπάθεια τοῦ Βενιζέλου
Β΄. Τὸ πρῶτο παραγωγικό δάνειο
Γ΄. Τὸ δεύτερο παραγωγικό δάνειο
Δ΄. ῎Αλλα δάνεια καὶ συμφωνίες
Ε΄. Γενικὴ ἀποτυχία
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΕΝΑΤΟ. Ἡ καινούργια χρεοκοπία
Α΄. Δημοσιονομικό πελάγωμα
Β΄. Ἡ χρεοκοπία
Γ΄. ᾿Αρχίζουν οἱ συνεννοήσεις
Δ΄. Η συμφωνία
Ε΄. Έρχεται ὁ Γκλίξμπουργκ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ. "Έργα καὶ ἡμέρες μιᾶς συμμορίας
Α΄. Η δικτατορία τῆς της Αὐγούστου
Β΄. Συμφωνίες καὶ δάνεια τοῦ Μεταξά
Γ΄. Καινούργιες συνεννοήσεις
Δ'. "Ασυνειδησία χωρὶς ὅρια
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΚΟΣΤΟ ΠΡΩΤΟ. Γενική ανακεφαλαίωση
Α΄. Τι πήραμε, τί δώσαμε καὶ τί χρωστάμε
Β΄. Το σημερινό μας χρέος
Γ΄. Ξένο κεφάλαιο καὶ ἐθνικὸ εἰσόδημα
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ. Πρέπει να δανείζεται μια χώρα 2
Α΄. Δάνεια «καλά» καὶ «κακά»
Β΄. Δανειστὲς καὶ χρεῶστες
Γ΄. Πότε εἶναι πραγματικά καλό ἕνα δάνειο
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ. Οἱ συνέπειες στὴν ἀγροτικὴ οἰκονομία
Α΄. Ο μύθος τῆς φτώχειας μας
Β΄, Γενικὲς καὶ ἔμμεσες συνέπειες
1) Φορολογία
2) Η πρωτόγονη καλλιέργεια
3) Τὸ μοίρασμα τῆς γῆς
4) Μερικὲς ἄλλες συνέπειες
Γ΄. “Αμεσες καὶ εἰδικὲς συνέπειες
1) Χέρι στὴ γῆ
2) Χέρι στὰ προϊόντα μας
3) Ἡ ἀγροτικὴ πίστη
4) Ἡ προσφυγικὴ ἀποκατάσταση
5) Τὰ παραγωγικὰ ἔργα
Δ΄. Συμπεράσματα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ. Τὰ ἰδιωτικὰ ξένα κεφάλαια
Α΄. Ἴσαμε τὸ 1880
Β'. 1880-1893
Γ΄. 1893-1922
Δ΄. 1922-1930
Ε΄. Το σύνολο
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ. Εθνοτράπεζα, μοναρχία καὶ ΔΟΕ
Α΄. Ο ρόλος τῆς Ἐθνοτράπεζας
Β΄. Ο ρόλος της μοναρχίας
Γ΄. Ο ρόλος τοῦ ΔΟΕ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ. Συνέπειες στη δημόσια οἰκονομία καὶ τὸ ἐθνικὸ εἰσόδημα
Α΄. Προϋπολογισμὸς
Β΄. Φορολογία
Γ΄. Ἐθνικὸ εἰσόδημα
Δ΄. ᾿Αναγκαστικὴ κυκλοφορία
Ε΄. Οἱ φτωχέψεις
ΣΤ΄. Σύγκριση μ' ἄλλες χώρες
Φωτογραφίες χειρογράφων
Χρονολόγιο
Για την Ελλάδα, η ιστορία του ξένου κεφαλαίου είναι στενά δεμένη με την πολιτική ιστορία των 120 χρόνων της ελεύθερης ύπαρξης του έθνους μας. Όποιος θελήσει ν' ανιστορήσει τούτη την περίοδο, πολλές φορές θα χρειαστεί να ζητήσει στους ξένους τοκογλύφους και στα κράτη που τους προστάτευαν τις αιτίες για πολλές συμφορές που βρήκαν τη χώρα μας. Κι όποιος πάλι θελήσει να γράφει για το ξένο κεφάλαιο και ιδιαίτερα για τα εξωτερικά δάνεια, δεν μπορεί να μη δέσει την ιστορία τους με πολλά από τα κυριότερα πολιτικά γεγονότα, που ξετυλίχτηκαν στην Ελλάδα τούτα τα 120χρόνια.
Για την Ελλάδα, ἡ ἱστορία τοῦ ξένου κεφαλαίου είναι στενά δεμένη με την πολι τικὴ ἱστορία τῶν 120 χρόνων τῆς ἐλεύθερης ύπαρξης τοῦ ἔθνους μας. Όποιος θελήσει ν' ανιστορήσει τούτη την περίοδο, πολλές φορές θὰ χρειαστεί να ζητήσει στους ξένους τοκογλύφους και στα κράτη ποὺ τοὺς προστάτευαν τις αιτίες για πολλές συμφορές που βρήκαν τη χώρα μας. Κι όποιος πάλι θελήσει να γράψει για τὸ ξένο κεφάλαια καὶ ἰδιαίτερα γιὰ τὰ ἐξωτερικά δάνεια, δὲν μπορεῖ νὰ μὴ δέσει τὴν ἱστορία τους μὲ πολλὰ ἀπὸ τὰ κυριότερα πολιτικά γεγονότα, που ξετυλίχτη καν στὴν Ἑλλάδα τοῦτα τὰ 120 χρόνια.
– ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ
Π' ΟΤΑΝ ΘΥΜΑΜΑΙ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ, θυμάμαι καὶ τὴ μητέρα μου, τὴν ᾿Ελλη А Пата, να μιλάει για «τὸ χαμένο βιβλίο του Νίκου κου Μπελογιάννη γιὰ τὰ ἀνα πτυξιακά δάνεια του 19ου αἰώνα και τὴν ὑποδούλωση στο ξένο κεφάλαιο». Τα χει ρόγραφα τὰ εἶχε δώσει, μᾶλλον ἀμέσως μετά τη Βάρκιζα, γιὰ δημοσίευση στην ΚΟΜΕΠ καὶ ἀπὸ τὰ πρῶτα πράγματα που τῆς εἶχε πεῖ ἐκεῖνος όταν γνωρίστηκαν, ἦταν ἡ πικρία του ποὺ δὲν δημοσιεύτηκαν ποτέ. Μοναδική γραπτή ἀναφορὰ στὴν ὕπαρξη τῶν χειρογράφων ἔχουμε στην τελευταία έπιστολὴ τοῦ Ν.Μ. ἀπὸ τὸ κελί τῶν μελλο- θανάτων (12.3.52). «... Ἡ ἀνάπαυλα τοῦ 1945 μοῦ 'δωσε τη δυνατότητα να συνε χίσω διάφορες μελέτες μου καὶ νὰ τελειώσω καὶ δύο βιβλία μου: "Η οικονομική άνα- πτυξη τῆς Ελλάδας καὶ Η Ιστορία τῆς Ελληνικής λογοτεχνίας, ποὺ ὅμως εἶναι ἀκόμη καὶ τὰ δύο ἀνέκδοτα, γιατί οι νέοι διωγμοί ἐμπόδισαν τὴν ἔκδοσή τους. »
Ἀπὸ τὸν πρόλογο τῆς έκδοσης
ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ γράφει ἕνα βιβλίο γιὰ τὸ ρόλο · τοῦ ξένου κεφαλαίου στὴν Ἑλλάδα γιὰ νὰ ἐπιβεβαιώσει, στο πεδίο τῆς οἰκονομίας καὶ στη συνά φειά της μὲ τὴν κοινωνία καὶ τὴν πολιτική, το παραπάνω θεώρημα. Έτσι λοιπόν, κατὰ τὸν συγγραφέα, ὁ ἀνολοκλήρωτος ἀστικοδημοκρατικός μετασχηματισμός, ἡ ἁρπακτικότητα τῆς « ἀστοκοτζαμπάσικης » συμμαχίας, οἱ δεσμοὶ ἐξάρτησης καὶ ὑποταγῆς στὸν ξένο παράγοντα που ὡς έγγυητή τους είχαν τὴ μοναρχία καὶ ὡς Ιδεολογικό επικάλυμμα τη Μεγάλη Ιδέα, τέλος, ή ψευδής θεωρία τῆς φτώχειας ὡς ἐγγενοῦς χαρακτηριστικοῦ τῆς ἑλληνικῆς πραγματικότητας, ἦταν οἱ μεγάλοι ένοχοι για την ψεύτικη ανεξαρτησία, τὴν οἰκονομική καχεξία της χώρας καὶ τὴ δυστυχία τοῦ λαοῦ. Ἡ ὑλικότητα τῆς οἰκονομίας, καὶ μάλιστα τὸ μέρος που σχετίζεται μὲ τὸ δανεισμο καὶ τὴ διαχείριση τῶν σχετικών πόρων, ἐπιλέγεται ὡς προνομιακό πεδίο για την κορύφωση της κριτικής τοῦ Μπελογιάννη στο κυρίαρχο πολιτικοοικονομικό σύμπλεγμα και τη συμ μαχία του με το ξένο κεφάλαιο, ἡ δράση τῶν ὁποίων
σκιαγραφεῖται ὡς ένα αμοραλιστικό συνεχές συνωμοσιών και δολοπλοκιῶν εἰς βάρος τοῦ λαοῦ