Τζερόνιμο

Από τη γέννηση το 1829 του Τζερόνιμο (Gokhla yeh ήταν το αρχικό ινδιάνικο όνομά του), Ινδιάνου Τσιρικάουα της φυλής των Απάτσι, ώς το θάνατό του το 1909 στην αιχμαλωσία, εκπατρισμένου στη Φλόριντα, η αυτοβιογραφία του αφηγείται τον διαρκή αγώνα των διαφόρων φυλών των Απάτσι εναντίον των Μεξικανών, του αμερικανικού στρατού και του λευκού ανθρώπου, προκειμένου να διατηρήσουν την ελευθερία και την ανεξαρτησία τους.
Το όνομά του είναι συνώνυμο με την αντίσταση των Ινδιάνων, και η ιστορία του είναι η ιστορία ενός ηρωικού και συχνά φρικιαστικού πολέμου.

Ήταν σαμάνος του πολέμου, αρχηγός χάρη στην ασυνήθιστη έμφυτη νοημοσύνη του και στις πολεμικές του ικανότητες. Η αυτοβιογραφία του, ωστόσο, δεν αναφέρεται αποκλειστικά στη βίαιη δράση του. Προτού αφηγηθεί την προσωπική του ιστορία και την ιστορία της οριστικής ήττας της φυλής του, των αλλεπάλληλων προδοσιών και αθετήσεων των υποσχέσεων από τους λευκούς, ο Τζερόνιμο αρχίζει την αφήγησή του με την καταγωγή του κόσμου, μια υπέροχη ινδιάνικη κοσμογονία. Ακολούθως περιγράφει παραστατικά την ευτυχισμένη παιδική ηλικία του, την οικογένειά του, τη μετέπειτα ζωή του στερημένη από ελευθερία, αποκαλύπτει την προέλευση, τις παραδόσεις και τους άγραφους νόμους των Απάτσι, τη θρησκεία τους και, τέλος, το όραμά του για το μέλλον της φυλής του.

Αφού οι γηγενείς κάτοικοι της Αμερικής εξολοθρεύτηκαν από τους λευκούς, ο Τζερόνιμο έγινε ινδιάνικος θρύλος και παγκόσμιο σύμβολο της ελευθερίας και της περηφάνιας των γηγενών Αμερικανών. Αντιπροσωπεύει ταυτόχρονα το μεγαλείο και την παρακμή των Ινδιάνων. Ο Τζερόνιμο είναι μια μυθική φιγούρα της αμερικανικής ιστορίας.