ΠΕΡΙΕΧΟMENA
Αντί προλόγου
Ὁ Félix Guattari γιὰ τὸ 18 ΑΝΩ
I. ΤΟ ΑΙΝΙΓΜΑ ΤΗΣ ΤΟΞΙΚΟΜΑΝΙΑΣ
1. Εἰσαγωγή
2. Γιατί γίνεσαι τοξικομανής
3. Ελλείμματα στὸν ψυχισμό
4. Ελλειμματική ταυτότητα
5. Η χρήση ψυχοτρόπων οὐσιῶν
6. Οἰκονομία καὶ ἱστορικὴ ἐξέλιξη τῆς τοξικομανίας
7. Ἡ ἔννοια τῆς τοξικομανίας
8. Ἡ τοξικομανιακὴ ἐμπειρία
9. Ἄνθρωποι-σκιές
10. Ἡ διαλεκτική ἐξάρτησης καὶ ἐλευθερίας
II. ΨΥΧΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΟΥΣΙΩΝ Συννοσηρότητα τοξικομανίας καὶ ψυχικής διαταραχῆς
ΙΙΙ. Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΠΕΞΑΡΤΗΣΗΣ
ΩΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΒΑΘΙΑΣ ΑΛΛΑΓΗΣ
1. Γίνεται καλὰ ὁ τοξικομανής;
2. ᾿Απόφαση θεραπείας – αἴτημα βοήθειας
3. Ἡ ἐλπίδα τῆς ἀλλαγῆς ὡς ἀπειλή
4. Ἡ ἀνασυγκρότηση τῆς προσωπικότητας
5. Ἡ ἔνταξη σὲ ὁμάδα
6. Ἡ θεραπευτικὴ ὁμάδα
7. θεραπευτική σχέση – θεραπευτικός λόγος
8. Ο ρόλος τῆς ψυχοθεραπείας
9. Το θεραπευτικό πλαίσιο ὡς διαμεσολαβητής τῆς μετάβασης
10. ᾿Αλλαγές μέσα στὴν οἰκογένεια
11. Η πρόσβαση στὴν αὐτονομία
12. Ἡ πρόληψη τῆς ὑποτροπῆς
ΙV. ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ. Η ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΤΟΥΣ ΣΥΝΘΕΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΑΠΕΞΑΡΤΗΣΗΣ
1. Ο καταλυτικός ρόλος της τέχνης στη θεραπευτική διαδικασία τῆς ἀπεξάρτησης
2. Στόχοι ποὺ ἐπιδιώκονται μέσα ἀπὸ τὴν τέχνη θεραπεία
3. Η κοινωνική διάσταση της συμβολικής λειτουργίας καὶ ὁ Συμβολικός Νόμος
4. Ἑλλείμματα στὸ ἐπίπεδο τοῦ συμβολικοῦ καὶ τοῦ φαντασιακού
5. Δευτερογενής συμβολοποίηση – νέοι συμβολισμοί
6. Ἡ ἐγγραφή στην κουλτούρα
7. Ἡ ἐπαφὴ μὲ τὴν Ἱστορία
8. Κατάκτηση ἀξιῶν καὶ νοήματος ζωῆς
9. Συναισθηματική ἔκφραση – δεσμοί συλλογικότητας
10. Ενίσχυση τῆς αὐτοεκτίμησης – ἀνακάλυψη πηγών Ικανοποίησης
11. ᾿Αλλαγές στο βίωμα του χώρου
12. Κατάκτηση τοῦ αἰσθήματος τῆς διάρκειας, τῆς χρονικής συνέχειας
V. Ο ΤΟΞΙΚΟΜΑΝΗΣ ΣΤΟ ΡΟΛΟ
ΤΟΥ ΕΞΙΛΑΣΤΗΡΙΟΥ ΘΥΜΑΤΟΣ
ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
Έλλειμμα κοινωνικοποίησης, πλεόνασμα ἀπελπισίας
Ο τοξικομανής στο ρόλο τοῦ ἐξιλαστήριου θύματος
1. Η κρίση της μετάβασης στην ενήλικη ζωή
2. Ἡ μύηση στην τοξικομανία
3. Ἡ οἰκογένεια του τοξικομανούς
4. Γυναίκα τοξικομανής
5. « Οἰκογενειο-εξάρτηση»
6. Ἡ οἰκογένεια ὡς «κλειστό σύστημα»
7. Ἡ προβληματικὴ τοῦ θανάτου
8. Τὸ ἐξιλαστήριο θύμα τῆς οἰκογένειας
9. Τὸ ἐξιλαστήριο θύμα τῆς κοινωνίας. Τὸ προμηθεϊκό ἐγχείρημα
VI. ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
1. Τοξικομανία καὶ ρήξη
2. Τὸ σῶμα ὡς ἀντικείμενο αὐτοκαταστροφῆς
3. Τὸ ρίσκο – οἱ ἀκραῖες συμπεριφορές
4. Ὁ τοξικομανής καὶ ὁ θάνατος
5. Παραβατικές πράξεις – παραβατικότητα
6. Τοξικομανία καὶ βία. Συνάρθρωση ἀτομικῆς καὶ κοινωνικής παθολογίας
7. Ἐξάρτηση καὶ περιθωριοποίηση
8. Ἡ πολιτικὴ τοῦ «περιορισμοῦ τῆς βλάβης » καὶ ἡ νομιμοποίηση τῆς περιθωριοποίησης
9. Ἡ ἐλεύθερη διάθεση τοῦ σώματος. Το «δικαίωμα στὴν οὐσία »
10. Ἡ λογική τῆς «διαχείρισης » τῆς τοξικομανίας
11. Κοινωνικὴ ἀπάθεια καὶ κοινωνικὸς ἔλεγχος
ΜΕ ΠΟΙΟ ΤΡΟΠΟ ΑΣΚΕΙΤΑΙ ή καταλυτική επίδραση του και M νωνικού πάνω στὸ ὑποκείμενο τῆς τοξικομανιακῆς ἐμπειρίας: Πῶς καὶ πόσο δραματικὰ ἀποτυπώνονται τὰ χνάρια τῆς Ἱστορίας πάνω στη σπαραγμένη ἀπὸ ἀντιφάσεις ψυχική πραγματικότητα τῶν τοξικομανών. Μέσα ἀπὸ ποιές διαμεσοποιήσεις ή Ιστορία του συγ χρονου ἀνθρώπου καὶ τοῦ πολιτισμοῦ του ἐκφράζεται στην προσωπι κή, δραματική ιστορία τοῦ τοξικομανούς, ναρκοθετώντας χωρίς έλε ος ὅλο τὸ οἰκοδόμημα της σύγχρονης προόδου: "Ό,τι ἀποκαλοῦμε πρόοδο, έλεγε ὁ Walter Benjamin, εἶναι ἐκείνη ἡ τρομερή θύελλα που ὠθεῖ ἀσταμάτητα πρὸς τὸ μέλλον, την ίδια στιγμή που τὰ ἐρείπια συσσωρεύονται μέχρι τον ουρανό. Ανάμεσα σ' αὐτὰ τὰ ἐρείπια βρί σκονται καὶ οἱ τοξικομανεῖς, ἄνθρωποι-σκιές, παρουσίες-ἀπουσίες, ζωντανοί νεκροί. Αὐτοεξόριστοι ἀπὸ τὸν ἑαυτό τους καὶ τὴν ἱστορία ἀντιπροσωπεύουν την ήττα, τη χρεοκοπία του κοινωνικοῦ ὑποκειμέ νου μέσα σὲ ὅρους ἱστορικῆς παρακμής. Γιατί, ὅμως, πῆραν αὐτὸ τὸ δρόμο; Ήταν μόνο οἱ περιστάσεις, τα γεγονότα, τραυματικῆς καὶ άλλης φύσης, ποὺ τοὺς ἄθησαν ἢ ὑπῆρχε καὶ κάτι ἄλλο:
Ποῦ θὰ πρέπει νὰ ἀναζητήσει κανείς τη λύση τοῦ αἰνίγματος τῆς τοξικομανίας. Στὴν ἐποχή μας, τα ναρκωτικά, όλες δηλαδή οι ψυ χοτρόποι οὐσίες που μπορούν να γίνουν ἀντικείμενο τοξικομανιακής χρήσης, ἔρχονται να καλύψουν θεμελιακά ελλείμματα στον ψυχισμό τοῦ ἀνθρώπου. Παίρνουν τη θέση μιᾶς αἰνιγματικῆς ἀπουσίας, τῆς ἀπουσίας τοῦ ᾿Αλλου, τῆς ἀδύνατης ἐπικοινωνίας.
Στὸ βιβλίο ἐπιχειρεῖται νὰ δοθεῖ μιὰ ἀπάντηση σε ὅλα αὐτὰ τὰ κρίσιμα έρωτήματα ποὺ ἀφοροῦν τὴν τοξικομανία καὶ ἔχουν συνέπει ες στη ζωή χιλιάδων ἀνθρώπων. Επιχειρεῖται ἡ ἀνάλυση της θεραπευτικής διαδικασίας ἀπεξάρτησης στὴν ἐπιστημονική της διάσταση, ἀναδεικνύοντας ταυτόχρονα καὶ τὶς ἄλλες ἐξίσου σημαντικές διαστάσεις της, τὴν ἠθική, τὴν ἰδεολογική, την κοινωνική. Ἐπιχειρεῖται ἐπίσης μια διαλεκτική προσέγγιση τῶν μεγάλων ζητημάτων ποὺ ἀφο ροῦν τὴ δία, τὸ ρίσκο, τὴν παραβατικότητα του τοξικομανούς, τὸν κοινωνικό έλεγχο, το νομικό καθεστώς τῶν ναρκωτικῶν καὶ τις θε ωρίες ποὺ στὴν ἐποχή μας συμβάλλουν στη δημιουργία πολλών μύθων. Σ' αὐτὴ τὴν προσπάθεια ἀποτυπώνεται ἡ ἀγωνία καὶ ἡ ἐπιστημονική ἀναζήτηση στο χώρο που δίνεται ἡ μάχη τῆς ἀπεξάρτησης, στο θεραπευτικό πρόγραμμα τοῦ 18 ΑΝΩ.