Περιγραφή
Το βιβλίο παρουσιάζει με εύληπτο τρόπο τις σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις διδακτικής, καθώς και τις μεθόδους επίδοσης των μαθητών. Ειδικότερα, δίνεται έμφαση στη διατύπωση των αντικειμενικών σκοπών του μαθήματος, στον προγραμματισμό του, στις μεθόδους διδασκαλίας, στη χρησιμοποίηση υπολογιστών κ.ά. Παράλληλα, παρουσιάζονται βήμα προς βήμα εύχρηστες μέθόδοι αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας της μάθησης, όπως αντικειμενικά τεστ, τεστ ανάπτυξης, ερμηνεία βαθμών και κανονικοποίηση της κατανομής.
Περιεχόμενα>>
ΠΡΟΛΟΓΟΣ 19
ΜΕΡΟΣ1
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1. Στόχοι του προγράμματος εκπαίδευσης των μαθητών 26
2. Ένα μοντέλο εκπαιδευτικών διαδικασιών και εξόδων 27
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ
1. Ορισμός της εκπαίδευσης 29
2. Κύρια χαρακτηριστικά της εκπαίδευσης 29
3. Τι περιμένουμε από την εκπαίδευση 30
4. Ορισμός της διδασκαλίας 30
5. Στοιχεία καλής διδασκαλίας 32
6. Παραδοσιακή και Σύγχρονη φιλοσοφία της Διδακτικής 33
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
1. Λειτουργίες των μεταβλητών 35
2. Ένα μοντέλο διδασκαλίας 36
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΩΝ ΣΚΟΠΩΝ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
1. Ορισμός των αντικειμενικών σκοπών 39
2. Διατύπωση των αντικειμενικών σκοπών 40
3. Γενικοί σκοποί έναντι ειδικών σκοπών 43
4. Χαρακτηριστικά των αντικειμενικών σκοπών αλλαγής
στη συμπερΙφορά 44
5. Ταξινόμηση των αντικειμενικών σκοπών 47
α. Γνωστική περιοχή 47
β. Συναισθηματική περιοχή 52
γ. Ψυχοκινητική περιοχή 55
6. Παραδείγματα αντικειμενικών σκοπών 57
7. Οι Γενικοί σκοποί των διάφορων επιστημών 58
8. Σύνδεση σκοπών με τη διδασκαλία και την αξιολόγηση 60
9. Συγκριτικός πίνακας των διάφορων περιοχών 61
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
ΠΡΟΕΛΕΓΧΟΣ
1. Να καταλαβαίνει τη συμπεριφορά και τα προβλήματα
του έφηβου μαθητή 63
2. Να υπάρχουν αρχεία πληροφοριών για τους μαθητές 64
3. Να αξιολογεί τις ικανότητες του μαθητή 64
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6
ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΙΝΗΣΗ
1. Εισαγωγή 67
2. Η διαδικασία της μάθησης 68
3. Στοιχεία της μάθησης 69
4. Ποια χαρακτηριστικά επηρεάζουν τη μάθηση του ατόμου 69
5. Παρακίνηση 71
α. Εισαγωγή 71
β. Λειτουργίες της παρακίνησης 72
γ. Ο κύκλος της παρακίνησης 73
6. Η έννοια των κινήτρα 73
7. Διάκριση των κινήτρα 74
8. Ανάγκες οι οποίες μας καθοδηγούν όλους 75
9. Τεχνικές ανάπτυξης της παρακίνησης στην τάξη 76
10.Τεχνικές παρακίνησης 76
11.Το ενδιαφέρον και το κίνητρο του διδάσκοντος για
τη διδασκαλία 79
12.Τρόποι παρακίνησης στο μάθημα της οικονομίας 79
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7
ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
1. Εισαγωγή 81
2. Το αναλυτικό πρόγραμμα στην εκπαίδευση 82
3. Σύνταξη του αναλυτικού προγράμματος 83
4. Προτάσεις σύνταξης αναλυτικού προγράμματος
για την τριτοβάθμια εκπαίδευση 90
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
1. Προσδιορισμός των αντικειμενικών σκοπών 94
2. Επιλογή των αντικειμενικών σκοπών με βάση
τα χαρακτηριστικά του μαθητή και άλλων παραγόντων 95
α. Θεωρία μάθησης του Piaget 91
β. Θεωρία μάθησης του Ausubel 100
3. Οργάνωση αντικειμενικών σκοπών, περιεχομένου
και εμπειρίας 103
α. Θεωρία διδασκαλίας του Bruner 104
β. Θεωρία διδασκαλίας του Gagne 105
4. Επιλογή των μεθόδων διδασκαλίας και των μέσων 108
5. Αξιολόγηση της επίδοσης 109
6. Σχέδιο προγραμματισμού μαθήματος109
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ
1. Αποτελέσματα - Συμπεράσματα ερευνών 116
2. Ανάπτυξη του κριτικού νου 119
3. Παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν την ανάπτυξη
του κριτικού νου 121
α. Ο μαθητής ως δέκτης μάθησης 121
β. Το περιβάλλον μάθησης του οργανισμού 122
γ. Σχέσεις μεταξύ δασκάλου και μαθητών 123
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10
ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
1. Ιστορική μέθοδος 127
2. Διάλεξη 127
3. Τεχνική ερωτήσεων-απαντήσεων 128
4. Συζήτηοη 132
5. Διάλεξη και συζήτηση 133
6. Επίδειξη 134
7. Επιτόπου επισκέψεις 136
8. Μελέτη περιπτώσεων 137
9. Προγραμματισμένη διδασκαλία 139
10. Μέθοδος πραγματοποίησης ενός έργου 143
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11
Η ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗ ΜΑΘΗΣΗ
1. Η αλληλεπίδραση 147
2. Μέθοδος της αναζήτησης και ανακάλυψης 149
3. Η χρήση του εργαστηρίου για τη διδασκαλία
των διάφορων επιστημών 153
4. Είδη εργαστηριακών δραστηριοτήτων 155
5. Πραγματοποίηση μιας εργαστηριακής δραστηριότητας 157
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12
ΕΠΙΛΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ
1. Εισαγωγή 159
2. Επαγωγή και Παραγωγική μέθοδος 163
α. Η επαγωγική μέθοδος 163
β. Η παραγωγική μέθοδος 165
3. Μέθοδος επίλυσης προβλήματος 165
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13
ΕΠΟΠΤΙΚΑ ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΠΗΓΕΣ ΠΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ
1. Εισαγωγή 167
2. Ενίσχυση των εμπειριών μέσω της εικονικής
πραγματικότητας 170
α. Εποικοδομητική Μάθηση και
Εικονική Πραγματικότητα 171
β. Αισθητηριακή Εργονομία και
Εικονική Πραγματικότητα 172
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14
Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ
1. Διδασκαλία με τον υπολογιστή (CAI) 176
2. Ο υπολογιστής ως Ιδιωτικός Εκπαιδευτής (Tutor) 182
3. Ιδιαίτερο Μάθημα με τον Υπολογιστή (Turorial) 182
4. Προγραμματισμός του Ιδιαίτερου Μαθήματος με
τον Υπολογιστή 188
5. Πρακτική Εξάσκηση (Drill) 196
6. Προσομοίωση με τον Υπολογιστή (Simulation) 200
7. Διδασκαλία την οποία διαχειρίζεται ο υπολογιστής (CMI). 203
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15
Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
1. Εισαγωγή 213
2.Τα τέσσερα βήματα - στάδια της διαδικασίας
της διδασκαλίας 214
1ο Στάδιο: Προετοιμασία 215
2ο Στάδιο: Παρουσίαση 218
3ο Στάδιο: Εφαρμογή 220
4ο Στάδιο: Αξιολόγηση 221
3. Μερικές παρατηρήσεις σχετικά με τα τέσσερα στάδια
της διαδικασίας της διδασκαλίας 223
4. Το σχέδιο μαθήματος 224
5. Τα μέρη του σχεδίου μαθήματος 226
6. Παραδείγματα σχεδίου μαθήματος 229
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16
ΕΠΙΠΕΔΑ ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ - ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ
1. Επίπεδο γνώσης - απομνημόνευσης 242
2. Επίπεδο κατανόησης 243
3. Επίπεδο εφαρμογής και επίλυσης προβλήματος 244
4. Επίπεδο ανάλυσης και λογικής ταξινόμησης 245
5. Επίπεδο σύνθεσης και δημιουργίας 246
6. Επίπεδο αξιολόγησης και εκτίμησης 247
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17
ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΤΑΞΗΣ
1.Τρόποι διοίκησης της τάξης 249
2. Διοικητικές παραδοχές 251
3. Οδηγίες για την αποτελεσματική διοίκηση της τάξης 252
4. Πειθαρχία 253
5. Οδηγίες οι οποίες βοηθούν στην αποφυγή 254
προβλημάτων πειθαρχίας 254
6. Οδηγίες για τη διόρθωση της συμπεριφοράς του μαθητή 256
ΜΕΡΟΣ 2
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 18
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1. Μέτρηση και αξιολόγηση 261
2. Ησημασία της αξιολόγησης 262
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 19
ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΝΟΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥ ΤΕΣΤ
1. Σχέση μεθόδων αξιολόγησης και αντικειμενικών σκοπών 265
2. Πίνακας προδιαγραφών 266
3. Δείγμα σχεδίασης ενός αντικειμενικού τεστ 268
4. Αντικειμενικοί σκοποί 269
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο
ΕΙΔΗ ΤΕΣΤ
1. Τα αντικειμενικά τεστ 272
2. Παραβολή μεταξύ αντικειμενικών τεστ και
τεστ ανάπτυξης 274
3. Έλεγχος με βιβλία ανοιχτά 275
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 21
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΤΕΣΤ
1-2: Τεστ «σύντομης απάντησης» και «συμπλήρωσης» 277
3. Τεστ τύπου «σωστό-λάθος» 281
4. Τεστ σύζευξης 284
5. Τεστ πολλαπλής επιλογής 287
6. Αντικειμενικά τεστ τα οποία βασίζονται σε σχηματικές
παραστάσεις 293
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 22
ΤΕΣΤ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
1. Περιορισμένης απάντησης 295
2. Εκτεταμένης απάντησης 296
3. Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των τεστ ανάπτυξης 296
4. Προτάσεις για την κατασκευή των τεστ ανάπτυξης 297
5. Η βαθμολογία ενός τεστ ανάπτυξης 297
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 23
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΩΝ ΤΕΣΤ
1. Οργάνωση 301
2. Ανάλυση 302
3. Δείκτης βαθμού δυσκολίας της ερώτησης 306
4. Δείκτης διακριτικότητας της ερώτησης 307
5. Καταλληλότητα εναλλακτικών λύσεων 309
6. Διόρθωση της βαθμολογίας λόγω
του παράγοντα «τύχη» 309
7. Παράδειγμα 310
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 24
ΤΡΟΠΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ
1. Ανεπίσημες εκθέσεις 313
2. Κλίμακες εκτίμησης 314
3. Κατάλογοι ελέγχου 318
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 25
ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΝΟΣ ΤΕΣΤ
Α. Εγκυρότητα 319
1. Είδη εγκυρότητας 320
2. Παράγοντες που επηρεάζουν την εγκυρότητα 325
Β. Αξιοπιστία ή Πιστότητα 326
1. Μέθοδος επαναχορήγησης του ίδιου τεστ 327
2. Μέθοδος χωρισμού ενός τεστ στο ήμισυ 328
3. Μέθοδος Kuder - Richardson 329
4. Τυπικό σφάλμα μέτρησης 330
Γ. Χρησιμότητα 330
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 26
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΒΑΘΜΩΝ
1. Καθαροί βαθμοί 332
2. Πρότυπη βαθμολογία 334
3. Υπολογισμός της βαθμολογίας σε ποσοστό τοις % 335
4. Κανονική καμπύλη ή καμπύλη του Gauss 343
5. Πρότυποι βαθμοί 344
6. Προσοχή στην ερμηνεία των βαθμών 351
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 27
ΚΑΝΟΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑΣ 353
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 28
ΛΕΙΤΟΥΡΠΕΣ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ
1. Διαγνωστική αξιολόγηση 361
2. Διαμορφωτική αξιολόγηση 362
3. Συνολική αξιολόγηση 362
4. Αξιολόγηση σε σχέση με την ομάδα 363
5. Αξιολόγηση με βάση κάποιο κριτήριο 364
6. Σταθμισμένο τεστ 365
7. Σύγκριση σταθμισμένου τεστ με το τεστ το οποίο
κατασκευάζει ο δάσκαλος - καθηγητής 367
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 29
ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑΣ
1. Αξιολόγηση της κοινωνικής-προσωπικής προσαρμογής.
Κοινωνιογράμματα 370
2. Σύστημα βαθμολογίας 372
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 30
ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑΣ
1ο Παράδειγμα συστήματος βαθμολογίας 376
2ο Παράδειγμα συστήματος βαθμολογίας 378
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α
Πρακτική άσκηση διδασκαλίας για την προετοιμασία
των δασκάλων - καθηγητών 381
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β
Δειγματικά τεστ αξιολόγησης 395
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ
Εμβαδά κανονικής κατανομής (μεταξύ Χ και Ζ) 411
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 413