Οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις του κράτους πρόνοιας

Πρόλογος
1. Ιστορική εξέλιξη της κοινωνική προστασίας

Εισαγωγή

Προστασία δίχως σύστημα- Από την προχριστιανική περίοδο μέχρι τον Μεσσαίωνα

Ο Μεσσαίωνας αναδεικνύει τις πρώτες οργανωμένες μορφές πρόνοιας

Από την αναγέννηση μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα

Η βιομηχανική επανάσταση και η αβεβαιότητ ατων εργατών

Η γαλλική επανάσταση

Η βάση της κοινωνικής ασφάλισης τον 19ο αιώνα στην Ευρώπη

Η κοινωνική ασφάλιση και η κοινωνική προστασία στα νεότερα χρόνια

Η απαρχή των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης

Ο 20ος αιώνας: Ο αιώνας της κοινωνικής ασφάλισης

Η οδύσσεια του κράτους πρόνοιας στην Ευρώπη μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο

Το κεφαλαιοποιητικό σύστημα στην κοινωνική ασφάλιση

Η Ευρώπη και το κράτος πρόνοιας

Η Κοινωνική ασφάλιση στη νεότερη Ελλάδα:

Ιστορική επισκόπηση

Η δεκαετία του 1930: Η υποχρεωτική ασφάλιση, η επικουρική ασφάλιση και η διεθνής κρίση του 1929

Η μεταπολεμική περίοδος

Η κοινωνική προστασία σήμερα στον κόσμο

Συμπεράσματα

 

2. Το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο

Εισαγωγή

Η τυπολογία των κοινωνικών συστημάτων στην Ευρώπη

Η τυπολογία του Titmuss

Η τυπολογία του Esping-Andersen

H τυπολογία του Ferrera

Το Ευρωπαϊκο Κοινωνικό Μοντέλο

Κοινωνικές προκλήσεις

Δαπάνες κοινωνικής προστασίας

Κοινωνικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ

Η διάρθρωση των δαπανών κοινωνικής προστασίας

Διαχρονική εξέλιξη των δαπανών

Πολιτικοί κύκλοι και κοινωνικές δαπάνες

 

3. Η θεωρία της κοινωνικής ασφάλισης

Εισαγωγή

Η πολιτιλή και η οικονομική σημασία της κοιννωικής ασφάλισης

Το κοινωνικό - ασφαλιστικό σύστημα

Τα βασικά χαρακτηριστικά ενός προγράμματος της κοινωνικής ασφάλισης

Η κοινωνική ασφάλιση ως σύστημα

Τα μέρη ενός κοινωνικο-ασφαλιστικού συστήματος

Η αλληλεπίδραση της κοινωνικής ασφάλισης και του οικομομικού περιβάλλοντος

Βασική τυποποίηση των συστημάτων ασφάλισης

Η χρηματοδότηση των ασφαλιστικών συστημάτων

Σύγχρονα ασφαλιστικά συστήματα

Οι κλάδοι υγείας και σύνταξης στην ιδιωτική ασφάλιση

Συνταξιοδοτικά συστήματα:

Το διανεμητικό και το κεφαλαιοποιητικό

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα διανεμητικών και κεφαλαιοποιητικών συνταξιοδοτικών συστημάτων

Η κρίση της κοινωνικής ασφάλισης και οι στρατηγικές αντιμετώπισης της

Πως φτάσαμε στην περίοδο της κρίσης στην Ευρώπη και συγκριτκά στον υπόλοιπο κόσμο

Πως αντιμετώπισε η Ευρωπαϊκή ένωση και οι διεθνείες οργανισμοί την κρίση της κοινωνική ςασφάλισης και του συνταξιοδοτικού της κλάδου

ΟΙ διοδιαρθωτικές τάσεις του ασφαλιστικού συστήματος και του συνταξιοδοτικού του κλάδου για τις χώρες τη Ε.Ε. 

Συμπεράσματα

 

4. Θεωρίες προσωπικής διανομής του εισοδήματος

Εισαγωγή

Έννοιες εισοδήματος

Εισόδημα από απασχόληση

Θεωρίες της προσωπικές διανομής του εισοδήματος

Θεωρίες ατομικών χαρακτηριστικών και επιλογής

Θεωρίες της κατατμημένης αγοράς εργασίας

Θεωρία ανθρωπίνου κεφαλαίου

Η θεωρία των εξισωτικών διαφορών

Η θεωρία της αποδοτικότητας των αμοιβών

Συλλογικές διαπραγματεύσεις: Θεωρητικές προσεγγίσεις

Εναλλακτικές θεωρίες της διανομής του εισοδήματος

Η θεωρία της εσωτερικής αγοράς εργασίας

Θεωρίες της κατατμημένης αγοράς εργασίας και ριζοσπαστικές απόψεις

Η θεωρία τυποτίμησης

Η προσέγγιση του δυαδικού τομέςα της οικονομίας: η προσέγγιση του Kuznets

Κριτική στις θεωρίες της κατατμημένης αφοράς εργασίας, εμπειρικές ενδείξεις

Συμπεράσματα

 

5. Θεωρίες για τη φτώχεια

Ιστορική διάσταση της φτώχειας

Θεωρίες φτώχειας

Φτώχεια και Κοινωνικός Δαρβινισμός

Η υποκουλτούρα της φτώχειας

Φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός

Μεθοδολογικές προσεγγίσεις μέτρησης της φτώχειας

Εισαγωγικά σχόλια για τη γραμμή της φτώχειας

Ο ορισμός του εισοδήματος και οι κλιμακες ισοδυναμίας

Όρια φτώχειας

Μέτρηση της φτώχειας

Απόλυτο όριο της φτώχειας:Η προσέγγιση βασικών αναγκών 

Σχετικό όριο της φτώχειας

Υποκειμενική μέθοδος

Άλλες μεθόδοι

Η νομική και η πολιτική μέθοδος

Οι δείκτες του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών

Συμπεράσματα

 

6. Στατιστικά μέτρα για την οικονομική ανισότητα και τη φτώχεια

Εισαγωγή 

Αξιωματικά κριτήρια ισοκατανομής

Ο βαθμός ανισοκατανομής

Ο πληθυσμός του δείγματος

Αμετάβλητοι δείκτες (invariant) από τις μονάδες μέτρησης

Η αρχή της μεταβίβασης εισοδήματος

Μέτρα ανισοκατανομής του εισοδήματος

Το εύρος

Τεταρτημόρια

Σχετικές αποκλίσεις από το μέσο Μ

Διακύμανση - Μέση (τυπική) απόκλιση του τετραγώνου

Συνετελεστές μεταβλητότητας

Λογαριθμική διακύμανση ή λογαριθμική μέση απόκλιση

Συντελεστής Gini

Ο δείκτης του Theil

Ο δείκτης του Atkinson

Μια κριτική θεώρηση στα μέτρα ανισοκατανομής

Δείκτες οικονομιλής φτώχειας

Αξιωματικά κριτήρια των δεικτών φτώχειας 

Μέτρα φτώχειας

 

7. Οι δείκτες του λαεκέν για την κοινωνική ενσωμάτωση

Εισαγωγή

Σύντομο Ιστορικό 

Η ανοιχτή μέθοδος Συντονισμού για την Κοινωνική Ενσωμάτωση

Κύριοι και δευτερεύοντες δείκτες

Πηγές δεδομένων μέτρησης των δεικτών του Λάεκεν

Η έρευνα πάνελ των νοικοκυριών European Community Household Panel (ECHP)

Η έρευνα Εισοδήματος και συνθηκών διαβίωσης των νοικοκυριών (EU- SILC)

Παραδείγματα εφαρμογής των δεικτών του Λάεκεν 

Δείκτες οικονομικής ανισότητας

Φτώχεις κατά ηλικία και κατάσταση απασχόλησης 

Η φτώχεια πριν και μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις

Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Κοινωική Ενσωμάτωση

Συμπεράσματα

 

8.Το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα

Εισαγωγή

Η δομή του ασφαλιστικού συστήματος στην Ελλάδα

Τα είδη της ασφάλισης

Η διάρθρωση του ασφαλιστικού συστήματος κατά φορέα και είδος παρεχόμενης προστασίας - ασφαλιστικού κλάδοι

Η διοίκηση των ασφαλιστικών ταμείων

Η περιουσία των ασφαλιστικών ταμείων και η αξιοποίηση της

Οι πόροι και τα έσοδα

Οι δαπάνες - έξοδα των ασφαλιστικών φορέων

Η αξιοποίηση της περιουσίας των Ασφαλιστικών Ταμείων

Η κρίση της κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα

Το χρηματοδοτικό πρόβλημα εκδηλώνεται με τη δημιουργία ελλειμάτων

Εξωγενή αιτία για τα προβλήματα του Ασφαλιστικού

Ενδογενή προβήματα για τα προβλήματα του Ασφαλιστικού

Οι πρόσφατες μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις στο ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα και τα αποτελέσματά τους

Η περίοδος 1980-1990: Η κριση και οι πρώτες  παρεμβάσεις 

Ο 21ος αιώνας: Πιέσεις της ελληνικής κυβέρνησης από τους διεθνείς οργανισμούς, την τράπεζα της Ελλάδος και τα αυξανόμενα ελλείματα

Η ευρωπαική εμπειρία προτείνει για το Ασφαλιστικό

Συμπεράσματα

 

9.Το συνταξιοδοτικό σύστημα στην Ελλάδα

Εισαγωγή

Το διανεμητικό συνταξιοδοτικό σύστημα στην Ελλάδα

Τα προβλήματα του ελληνικού συνταξιοδοτικού συστήματος

Οι δείκτες μελέτης του ελληνικού συνταξιοδοτικού συστήματος

Η ανισότητα στο ελληνικό συνταξιοδοτικό σύστημα

Το κόστος του συνταξιοδοτικού συστήματος

Τα αιτία και τα χαρακτηριστικά των προβλημάτων του ελληνικού διανεμητικού συστήματος

Μεταρρυθμίσεις, προτροπές και τάσεις για το μέλλον του συνταξιοδοτικού συστήματος

Οι πιθανές δομές μεταβολε΄ς στο ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα και η διάρθρωση του συνταξιδοτικού συστήματος

Συμπεράσματα

 

10.Πολιτικές απασχόλησης στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση

Εισαγωγή

Έννοιες απασχόλησης και ανεργίας

Μορφές ανεργίας

Πολιτικές απασχόλησης στην Ευρώπη

Η σύνοδος Κορυφής της Λισαβόνας

Η ανοιχτή Μέθοδος Συντονισμού (Open Method of Coordination)

Η σύνοδος Κορυφής της Νίκαιας

Οι Ευρωπαϊκοί Στόχοι για την Απασχόληση

Η απασχόληση τστις χώρες της Ε.Ε. 

Απασχόληση γυναικών

Πολιτικές απασχόλησης στην Ελλάδα

Δείκτες απασχόλησηςη

Η ανεργία στην Ελλάδα

Πληθωρισμός  -  ανεργία - ανάπτυξη

Το εθνικό σχέδιο δράσης για την απασχόληση (ΕΣΔΑ)

Μέτρα αντιμετώπισης της ανεργίας και άυξησης της απασχόλησης

Συμπεράσματα

 

11.Πολιτικές καταπολέμησης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού

Εισαγωγή

Ορισμός της φτώχεις

Η δεκαετία του 1970

Η δεκαετία του 1980 και η συμβολή του ΕΚΚΕ

Η πρωτη μελέτη του ΕΚΚΕ με τον Σάκη Καράγιωργα

Η δεύτερη μελέτη του ΕΚΚΕ με τη συμμετοχή στο Europass

Σχεδιασμός της έρευνας

Δημογραφική σύνθεση

Μέτρηση της οικονομικής ανισότητας

Αποτελέσματα ερευνών για την εισοδηματική ανισότητα

Μέτρηση της φτώχειας

Η δεκαετία του 1990 

Μελέτες της Eurostat

Η φτώχεια στις 25 χώρες της Ε.Ε.

Τα αίτια της φτώχειας

Σύγχρονες πολιτικές αντιμετώπισης της φτώχειαας

Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα

Συμπεράσματα

12. Πολιτικές υγείας και μεταρρυθμίσεις στα συστήματα υγείας

Εισαγωγή Πραάγοντες που συμβάλουν στην πολιτική Υγείας 

Το ευρωπαικό υγειονομικό μοντέλο

Δαπάνες υγείας

Μεταρρυθμίσεις στις χώρες της Νότας Ευρώπης

Το χρονικό των μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα

Αξιολόγηση 

Ιατροκεντρικές μεταρρυθμίσεις καιπληθωρισμός γιατρών

Ικανοποίηση από το Σύστημα Υγείας

Διαχειριστικό Πλαίσιο

Σύγχρονες Τεχνικές Διοίκησης

Συμπεράσματα