Πρόλογος στην ελληνική έκδοση
Τα τρία κείμενα
1
που ακολουθούν μέσα στον μικρό αυτό τόμο, δηλαδή ο
πρόλογός μου, το κυρίως κείμενο του συντρόφου και φίλου μου Αλφρέντο
Μπονάνο και το επίμετρο, είναι κείμενα που γράφτηκαν σε διαφορετικές
στιγμές μέσα όμως από τη φυλακή. Αυτό το επισημαίνω για να δώσω ένα
επιπλέον στίγμα της πραγματικότητας όσον αφορά ένα θεμελιώδες, από
αναρχικής επαναστατικής σκοπιάς, ζήτημα, όπως ήταν και εξακολουθεί
ίσως όσο ποτέ άλλοτε να είναι σήμερα η υλοποίηση της γενικευμένης
αυτοδιαχείρισης.
Δύσκολο ζήτημα, όπως δύσκολοι εξακολουθούν να είναι οι καιροί και
οι περιστάσεις εν μέσω των οποίων πορευόμαστε προς αυτόν το στόχο
και που πέρα από τις διαφορές των λέξεων πολλοί άλλοι σύντροφοι, στο
εσωτερικό του διεθνούς αναρχικού κινήματος, έχοντας αποφασίσει, είτε
στο παρελθόν είτε στο παρόν να πορευτούν προς τα εκεί, συνάντησαν
στο δρόμο τους ακόμη και το θάνατο, το βιολογικό όχι τον ιστορικό, ή, στη
καλύτερη περίπτωση, παρόμοιες συνθήκες μ’ αυτές που βιώνουμε εμείς
αυτή τη στιγμή.
Δεν είναι δυνατό φυσικά να ισχυριστούμε ότι εμείς σαν αναρχικοί
πρωτοτυπήσαμε ή πρωτοτυπούμε σε σχέση με οποιονδήποτε άλλο
αποφάσισε να πορευθεί, αν όχι προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση της
γενικευμένης αυτοδιαχείρισης, τουλάχιστον προς μια οποιαδήποτε άλλη διαφορετική ιδέα και πρακτική ικανή να καταστρέψει ολικά την κοινωνία
του κεφαλαίου και έτσι να γίνει ο επαναστατικός φορέας υλοποίησης της
καινούργιας κοινωνίας.
Θα μας επιτραπεί όμως να υποστηρίξουμε ότι, όπως πιστεύω θα
τεκμηριώσουμε με ικανοποιητικό τρόπο στις σελίδες που ακολουθούν,
πρωτοτυπούμε όσον αφορά την ιδέα της ολικής καταστροφής του
κεφαλαίου, δηλαδή του καπιταλισμού, ώστε μονάχα με αυτή την
προϋπόθεση να καταστεί δυνατή η οικοδόμηση, μέσα από τα ερείπια,
της μελλοντικής απελευθερωμένης κοινωνίας, σήμερα, δεδομένων των
γενικότερων κοινωνικών συνθηκών που επικρατούν. Λέμε δηλαδή κάτι
το εντελώς διαφορετικό από οποιονδήποτε άλλον -πολλών αναρχικών
συμπεριλαμβανομένων- που κινείται πρακτικά προς την επαναστατική
κοινωνική κατεύθυνση.
Με δυο λόγια, λέμε ότι η κοινωνική επανάσταση, που αντιστοιχεί για εμάς
τους αναρχικούς σε συνθήκες έναρξης της υλοποίησης της γενικευμένης
αυτοδιαχείρισης, πρέπει υποχρεωτικά σήμερα να περάσει από το δρόμο
της ολικής καταστροφής, διότι δυστυχώς ή ευτυχώς δεν υπάρχουν, κατά
την άποψή μας, άλλες εναλλακτικές λύσεις. Σε διαφορετική περίπτωση
θα πρόκειται για ένα καινούργιο ιδεολογικό και πρακτικό ατόπημα,
εφάμιλλο, αν όχι χειρότερο, των αποτυχημένων λαϊκών εξεγέρσεων και
επαναστάσεων που η ανθρωπότητα έζησε τα τελευταία 150 χρόνια.
Ας προσπαθήσουμε όμως να πιάσουμε τα πράγματα με μια σειρά.
Η θεωρητική έννοια της ολικής καταστροφής του κεφαλαίου που
διατυπώνουμε εδώ, σε συνάρτηση με την θεωρητική έννοια της
γενικευμένης αυτοδιαχείρισης, αποτελούν ένα αδιάσπαστο δίπολο, μια
αμφίδρομη δηλαδή σχέση που για να καταστεί πρακτικά λειτουργική και
υλοποιήσιμη δεν είναι δυνατό να διαχωριστεί σαν τέτοια, θα έχανε σε
αντίθετη περίπτωση κάθε πρακτική αξία, δηλαδή θα στερούνταν απολύτως
επαναστατικού κοινωνικού νοήματος.
Το γεγονός αυτό οφείλω να το επισημάνω στον πρόλογό μου, διότι,
όπως διατυπώνεται και μέσα στο κείμενο του Α. Μπονάνο, αφενός η
έννοια της αυτοδιαχείρισης πρέπει σήμερα να επαναπροσδιοριστεί ριζικά
από επαναστατικής αναρχικής σκοπιάς γιατί έχει χάσει πλέον το νόημά
της εξαιτίας της αφομοιωτικής χρήσης που υπέστη κατά τη διάρκεια
των τελευταίων 40 χρόνων από πλευράς του αντίπαλου και, αφετέρου,
για να προσπαθήσω να υπενθυμίσω τόσο στους συντρόφους όσο και
σε πιθανούς άλλους αναγνώστες αυτών των κειμένων ότι η έννοια της
ολικής καταστροφής ως μεθοδολογία δράσης και αυτή της συγγένειας ως
οργανωτικό σημείο αναφοράς και συσπείρωσης αποτελούν τα θεμελιώδη
δομικά χαρακτηριστικά της γενικευμένης αυτοδιαχείρισης, σύμφωνα με τη δική μας προσέγγιση, και είναι έννοιες που ήδη έχουμε αναλύσει
και επεξεργαστεί στο εσωτερικό του αναρχικού κινήματος στην Ελλάδα
τουλάχιστον κατά τα τελευταία 25 χρόνια. Η πιο πρόσφατη ευκαιρία υπήρξε
το 2009 με αφορμή την έκδοση του βιβλίου μας «Κυριαρχία και εξέγερση
στην μεταβιομηχανική κοινωνία, εσωκλεισμένοι και αποκλεισμένοι». Σε
αυτές λοιπόν τις δύο έννοιες-κλειδιά για την κατανόηση της ανάλυσής
μας θα προσπαθήσουμε να εμβαθύνουμε περισσότερο στην κατεύθυνση
της υλοποίησης αυτή τη φορά του γενικευμένου αυτοδιαχειριστικού
κοινωνικού σχεδίου.
Όμως εκτός από την πρακτική υλοποίηση της ολικής καταστροφής του
παλιού κόσμου και την ταυτόχρονη ανάδυση, μέσα από τα ερείπια, των
νέων μορφών ανθρώπινης συγγένειας που θα είναι με τη σειρά τους
φορείς των νέων μορφών παραγωγής καταστάσεων και προϊόντων, που
θα αντιστοιχούν σε εντελώς ανανεωμένες ανθρώπινες αναγκαιότητες,
η γενικευμένη κοινωνική αυτοδιαχείριση θα είναι επίσης και κατά
συνέπεια μια διαδικασία ανάπτυξης και προώθησης της υποκειμενικής
συνειδητότητας του κάθε ατόμου, μια βαθιά διαδικασία ενδοσκόπησης
με αποτέλεσμα την ποιοτική αύξηση της κοινωνικής συνειδησιακής
υπόστασης του υποκειμένου. Με άλλα λόγια, ο νέος άνθρωπος θα
διαθέτει και κοινωνική συνείδηση, πράγμα το οποίο σήμερα εξακολουθεί
να στερείται κατά κανόνα, μέσα σε συνθήκες καπιταλιστικής ζούγκλας και
κρατικής ευτέλειας.
Ο αναγνώστης αυτών των κειμένων θα διαπιστώσει με τη σειρά του
ότι δεν προσφέρονται έτοιμες λύσεις σε κανένα απολύτως ζήτημα από
αυτά τα οποία ανοίγονται. Το αντίθετο συμβαίνει, δηλαδή διευρύνονται
οι προβληματισμοί που θα συναντήσουμε μέσα στη μεγάλη πορεία
που υπολείπεται ακόμη για τη κοινωνική υλοποίηση της γενικευμένης
αυτοδιαχείρισης. Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο, η γενικευμένη αυτοδιαχείριση
δεν είναι ένα πολιτικό ζήτημα – όταν η πολιτική του κεφαλαίου στην
κρατική ή την αγοραία της μορφή έκανε λόγο για αυτοδιαχείριση στο
παρελθόν, αυτό σήμαινε πρακτικά την αφομοίωση του κινήματος των
εκμεταλλευόμενων στο σφαιρικό μηχανισμό του κεφαλαίου – αλλά βαθιά
κοινωνικό και αφορά το μέλλον της εξέλιξης των ανθρώπινων κοινωνιών
όπως τις γνωρίζουμε σήμερα. Οι επαναστάτες αναρχικοί δεν μπορούν κατά
συνέπεια να λύσουν από μόνοι τους αυτό το ζήτημα, γιατί αυτό ανήκει
στην ανάπτυξη των δυνατοτήτων ολόκληρης της κοινωνίας, της οποίας οι
αναρχικοί αποτελούσαν και αποτελούν μικρή μειοψηφία.
Μπορούν μονάχα με τη μειοψηφική τους δράση, όταν αυτή τοποθετείται
με σωστό τρόπο μέσα στα πράγματα, να ωθήσουν λιγότερο ή περισσότερο
όλους τους υπόλοιπους προς αυτήν τη κατεύθυνση. Όμως αυτή είναι μια 8
κοινωνική δουλειά που οι επαναστάτες αναρχικοί ανέκαθεν επωμίστηκαν
και συνεχίζουν να επωμίζονται αναλαμβάνοντας κατά κανόνα πλήρως το
κόστος και το βάρος αυτής της κοινωνικής υπευθυνότητας.
Οι λεγόμενοι ενδιάμεσοι αγώνες αλλά και οποιασδήποτε άλλης
μορφής, στους οποίους οι αναρχικοί σε γενικές γραμμές συμμετέχουν
και προωθούν ενεργά αυτήν τη στιγμή, δεν αποτελούν παρά μικρούς ή
μεγαλύτερους πειραματισμούς αυτοδιαχείρισης του κοινωνικού αγώνα
σε εξέλιξη, προπομπούς ενός ευρύτερου μελλοντικού γενικευμένου
αυτοδιαχειριστικού κοινωνικού σχεδίου.
Χρήστος Στρατηγόπουλος