Ο θάνατος ερχόταν προς το μέρος μου πετώντας

Τα ποιήματα που συμπεριλήφθηκαν στην ανά χείρας έκδοση ανήκουν σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους και διέπονται από διαφορετικές συνθήκες. Τέσσερις ποιητές του 20ού αιώνα και δεκατρείς του 21ου από τη Ρωσία, την Ουκρανία και τη Λευκορωσία ενώνουν τις φωνές τους ενάντια στη φρίκη των παγκόσμιων πολέμων -την εμπειρία του Α' και του Β' και την απειλή του Γ'- σε μια έστω και ακούσια κοινή προσπάθεια να περισώσουν τις μνήμες και το ανθρώπινο στοιχείο σε μία μετα-εποχή ρευστότητας, αγωνίας και ολοκληρωτικής αλλοτρίωσης. Παρά τα σχεδόν 100 χρόνια που τους χωρίζουν, οι ποιητές και οι ποιήτριες διαφορετικών καταβολών αποτυπώνουν στους στίχους τους τα ίδια συναισθήματα μπροστά στην επέλαση της δυστοπίας: φόβο και θυμό, νοσταλγία και απογοήτευση, ενοχές αλλά και ελπίδα. Η ελπίδα πηγάζει από τις πράξεις των τολμηρών και γι' αυτό είναι σημαντικό να εκφραστεί, ακόμα και μέσω αυτής της έκδοσης.
Είναι αναμφισβήτητα νωρίς για να αποτυπωθεί επαρκώς το συλλογικό τραύμα αυτού του πολέμου, ωστόσο υπάρχουν ήδη σημαντικά δείγματα γραφής που καθημερινά αυξάνονται, ανασύροντας στην επιφάνεια ενδόμυχες σκέψεις και άγνωστες έως τώρα πτυχές του εαυτού μας. Αυτός ο πόλεμος προετοιμαζόταν εδώ και αρκετά χρόνια, υπογείως μα και έκδηλα, ενώ η τωρινή αιματηρή σύγκρουση δεν είναι παρά μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Εδώ τα θύματα της βίαιης αναδιανομής του μετασοβιετικού χώρου συναντιούνται παρά και ενάντια στις διαφορές απόψεων και καταγωγής. Τυχαίνει ο «τόπος» αυτής της συνάντησης να είναι η κυρίαρχη γλώσσα μιας κάποτε πανίσχυρης αυτοκρατορίας του πάλαι ποτέ διπολικού κόσμου, η οποία, παρά το χαρακτηριστικό της αυτό, παραμένει κοινή μεταξύ αρκετών εθνοτήτων. Στις σελίδες αυτής της σύντομης αλλά περιεκτικής ανθολογίας μπορεί να γνωρίσει κανείς ποιητές και ποιήτριες από διάφορες περιοχές των εμπλεκόμενων χωρών, αναγνωρισμένους αλλά και αδικημένους από τους λογοτεχνικούς κύκλους του τόπου τους, με διαφορετική μοίρα όπως και με διαφορετική στάση απέναντι στους «παίκτες» της γεωπολιτικής σκακιέρας. Αν όμως κάτι τους ενώνει, είναι η απέχθεια απέναντι στον πόλεμο.
Σκοπός αυτού του βιβλίου δεν είναι να καταθέσει μια απολογία ή μια δήλωση μετάνοιας. Δεν είναι να αποκαταστήσει τα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς που τώρα ρίχνονται στην πυρά των μητροπόλεων της Ευρώπης λόγω της ρωσικής καταγωγής των δημιουργών τους, παρότι ανήκουν σε όλη την ανθρωπότητα. Ούτε είναι να αποδείξει ποια από τις πλευρές που εμπλέκονται σε αυτήν την αιματηρή σύγκρουση έχει περισσότερο δίκιο. Ας θεωρήσουμε δεδομένες την ανθρωπιά και την κριτική σκέψη των αναγνωστών του, που θα αντικρίσουν τον καινούριο κόσμο ο οποίος βρίσκεται τώρα στα σπάργανα, με προσεκτική και ψύχραιμη, όσο το δυνατόν, ματιά. Δεν υπάρχουν έτοιμες απαντήσεις εδώ. Δεν υπάρχουν καν αξιώσεις για προσπάθεια συμφιλίωσης, καθώς η πληγή που άνοιξε στην Ουκρανία είναι «η πιο βαθιά πληγή», όπως θα έγραφε ο ποιητής της Θεσσαλονίκης Ντίνος Χριστιανόπουλος. Πληγή μεγάλη και πιθανόν ανίατη.
Σκοπός αυτής της μικρής ανθολογίας είναι να μας κάνει να ακούσουμε τις μαρτυρίες. Να αναγνώσουμε στις καρδιές των ανθρώπων εκατέρωθεν των συνόρων τη διαχρονική και πανανθρώπινη επιθυμία για ειρήνη. Να αντιληφθούμε την προέλευσή της και τις ειδικές συνθήκες κάτω από τις οποίες διαμορφώθηκε. Να ενσυναισθανθούμε τους ποιητές, τις ποιήτριες και συνάμα τους λαούς αυτούς στην απόγνωσή τους και στη δύναμή τους. Να εντοπίσουμε τα κοινά χαρακτηριστικά αποφεύγοντας τις συγκρίσεις και τις αποδόσεις ευθυνών. Να βρούμε έναν τρόπο να ξαναπούμε μαζί, χωρίς προϋποθέσεις, το αυτονόητο: Όχι στον πόλεμο.