Πρόλογος
Εισαγωγή
ΜΕΡΟΣ Α΄. ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ: ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
1. ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΕΣ ΡΟΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΟΥΣ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ
Οι δικοί μας και οι άλλοι...
Εννοιολογικοί προσδιορισμοί
Στερεότυπα και μύθοι για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες
2. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΤΕΡΟΤΗΤΑΣ
Εκπαιδευτικά μοντέλα
Η επιστροφή της αφομοίωσης
3. Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ: ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ
Το διεθνές πλαίσιο
Οι χώρες τελικού προορισμού
Η Τουρκία ως χώρα-γέφυρα
Το ελληνικό παράδειγμα
Το παρελθο΄ν, το παρόν και το μέλλον
Πρόσφυγες και εκπαίδευση στην Ελλάδα
Τα πρώτα βήματα της μη τυπικής εκπαίδευσης προσφύγων
Η ένταξη των παιδιών με προσφυγικό υπόβαθρο στην τυπική εκπαίδευση
Απάντηση σε μια πρόκληση διαχείρισης ή σε μια εκπαιδευτική πρόκληση; Μύθοι και πραγματικότητες για τον προενταξιακό διαχωρισμό
4. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΙΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ: ΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΠΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ
Οι στάσεις των εκπαιδευτικών απέναντι στη διαφορετικότητα
Εκπαιδευτικοί και διαπολιτισμική ικανότητα
Αποτύπωση και ανάπτυξη της διαπολιτισμικής ικανότητας
Η έρευνα ΕΠΟΕ [...]
Η έρευνα ΜΠΕΣ
Συζήτηση: Μια συνθετική ανάγνωση των ερευνών ΕΠΟΕ και ΜΠΕΣ
5. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Προτάσεις για την υποστήριξη της τυπικής εκπαίδευσης με συμπεριληπτικό πρόσημο
Μια εναλλακτική πρόταση για τη μη τυπική εκπαίδευση
ΜΕΡΟΣ Β΄. ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΩΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
1. ΜΑΘΗΤΕΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΕΣ ΜΕ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ: ΑΠΟ ΤΟ ΤΡΑΥΜΑ ΣΤΗΝ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ
Κριτική στην παθολογικοποίηση: Σύνδρομο Μετατραυματικού Στρες
Ο κρίσιμος ρόλος της εκπαίδευσης
2. ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΟΛΙΣΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Το άτομο: Μαθησιακές ανάγκες
Το άτομο: Ψυχοσυναισθηματικές και κοινωνικές ανάγκες
Σχολικό πλαίσιο
ΜΕΡΟΣ Γ΄. ΓΛΩΣΣΑ - ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
1. ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
2. ΓΛΩΣΣΕΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΥΠΟΔΟΧΗΣ
3. ΔΙΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
4. ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΙΧΟΤΟΜΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΔΙΓΛΩΣΣΙΑ
5. Η "ΑΛΛΗ" ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ
Επίλογος
Βιβλιογραφία
Παράρτημα
Στο βιβλίο αυτό, θελήσαμε να αποτυπώσουμε την πρόσφατη πορεία ατόμων με προσφυγικό υπόβαθρο στο ελληνικό εκπαιδευτικό και κοινωνικό περιβάλλον, διερευνώντας, παράλληλα, τις προοπτικές εξέλιξής της και τις προϋποθέσεις θετικής της έκβασης. Σημεία της διαδρομής αυτής επιχειρεί να αποτυπώσει ο τίτλος. "Το κοντέινερ" αποτελεί εξέλιξη της σκηνής και σηματοδοτεί τη μετάβαση από την προσωρινότητα και την ανέχεια σε αξιοπρεπέστερες συνθήκες διαβίωσης και συστηματικής εκπαίδευσης: "μετά το κοντέινερ". Ωστόσο, ο βηματισμός προς το επόμενο στάδιο παραμένει μετέωρος· συνεχίζουν να υπάρχουν πρόσφυγες σε σκηνές και σε κοντέινερ, παιδιά εκτός σχολείου, προσκόμματα σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο που καθηλώνουν τον πληθυσμό αυτό σε προηγούμενα στάδια: "με το κοντέινερ".
Το περιεχόμενο της "εκπαίδευσης προσφύγων" δεν παραπέμπει μόνο στους πρόσφυγες, αλλά επίσης σε δομικά ζητήματα και ζητούμενα του ελληνικού σχολείου που αναδύονται επιτακτικά. Με αυτό το δεδομένο, επιχειρήσαμε μία σύνθεση επιστημονικών παραδοχών, μεθοδολογικών κατευθύνσεων και εκπαιδευτικών εφαρμογών, προκειμένου να σκιαγραφηθεί το τοπίο της εκπαίδευσης μαθητών και μαθητριών με προσφυγική/μεταναστευτική εμπειρία. Οι προκλήσεις που αναδεικνύονται στο τοπίο αυτό συνιστούν, πιστεύουμε, μια πολύτιμη ευκαιρία επανασχεδιασμού και μετασχηματισμού της ευρύτερης εκπαιδευτικής πρακτικής προς μία ουσιαστικά διαπολιτισμική-συμπεριληπτική κατεύθυνση.