Η επανάσταση του '17 και ο Λένιν

Η έκδοση ενός συλλογικού έργου με θέμα την Οκτωβριανή Επανάσταση δεν θα είχε νόημα αν γινόταν μόνο για λόγους επετειακούς ή αν ερχόταν μόνο για να ικανοποιήσει μιαν αναγνωστική περιέργεια. Το βιβλίο αυτό, συντεθειμένο από τα τεύχη του "E-Iστoρικά" (1999-2005) και των "Πρωτοπόρων" (2005-2006), έρχεται, σε μια περίοδο "επαναστατικής αμπώτιδας", να βοηθήσει στην κατανόηση της επανάστασης των μπολσεβίκων. Να αναδείξει τις κοινωνικές αιτίες που την επέβαλαν και να φωτίσει τις προσωπικότητες που την έφεραν εις πέρας. Ξεχωριστή θέση στις σελίδες του τόμου καταλαμβάνει ο πρωταγωνιστής της Λένιν, κατά κόσμον Βλαντιμίρ Ίλιτς Ουλιάνοφ.
Ο Λένιν χρησιμοποίησε το μαρξισμό σαν θρυαλλίδα για την κατάληψη της εξουσίας στην πατρίδα του και ως θεωρητικό θεμέλιο για την επέκταση της επανάστασης σ' ολόκληρο τον κόσμο, ενώ με τη Συνθήκη του Brest-Litovsk και την επιστροφή των στρατιωτών από το μέτωπο, κέρδισε την υποστήριξη κι εκείνων που δεν πίστευαν στην ιστορική αναγκαιότητα του κομμουνισμού.
Ο μαρξιστής ιστορικός Έρικ Χόμπσμπαουμ θεωρεί ότι η μπολσεβίκικη επανάσταση του Οκτωβρίου (με το παλιό ημερολόγιο) έδωσε στον κόσμο τοσύνθημα της αντικατάστασης του καπιταλισμού από το σοσιαλισμό. "Αποτέλεσε συνεπώς ένα γεγονός τόσο κεντρικό στην Ιστορία του 200ύ αιώνα όσο η Γαλλική Επανάσταση του 1789 για το 190. Πράγματι, δεν είναι τυχαίο ότι η Ιστορία του "σύντομου 20ού αιώνα" (όπως ονομάζει ο ίδιος την περίοδο 1914-1991) ουσιαστικά συμπίπτει με τη ζωή του κράτους που γεννήθηκε από την Οκτωβριανή Επανάσταση".
Ο τόμος που κρατάτε στα χέρια φιλοδοξεί να συνεισφέρει στην ιστορική αποτίμηση της περιόδου νηφάλια, χωρίς διθυράμβους ή κατάρες. Η νέα ιστορική πραγματικότητα δεν αναίρεσε ακόμη τις κατακτήσεις που παραχωρήθηκαν στους εργαζομένους των καπιταλιστικών χωρών ως αντίβαρο στην "εξουσία των σοβιέτ" και την επαπειλούμενη επέκτασή της.
Ο αναγνώστης, διαβάζοντας το ιστορικό της Οκτωβριανής Επανάστασης και ξέροντας τι επακολούθησε, θα μπορούσε να λάβει υπόψη του και την παρατήρηση του Νόαμ Τσόμσκι: Οι Σοβιετικοί χρησιμοποίησαν το σοσιαλισμό για να δικαιολογήσουν τη δικτατορία και οι Δυτικοί χρησιμοποίησαν τη δικτατορία για να απαξιώσουν το σοσιαλισμό.
Όμως αν ο κόσμος μετά τη "Βαστίλη" ήταν διαφορετικός, μετά τα "Χειμερινά Ανάκτορα" ήταν ανεπιστρεπτί επαναστατημένος. Αυτό ίσως είναι ένα βασικό κριτήριο αποτίμησης των επαναστάσεων.