ΠΕΡΙEXOMENA
Πρόλογος
ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: "Ύλη, μάζα καὶ ἐνέργεια: Πρὸς ἕναν μονισμὸ τῆς ὕλης
1. Οι φιλοσοφικές διαισθήσεις
2. "γλη, μάζα καὶ ἐνέργεια: Πρὸς τὴν κλασική διχοτομία
1. Ἡ σχετικότητα καὶ ἡ προσχετικιστικὴ ἑρμηνεία της
4. Μια σχετικιστικὴ ἑρμηνεία τῶν σχέσεων μάζας καὶ ἐνέργειας
1. Παράδοξα καὶ ἀνοικτὰ ἐρωτήματα
ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Μικροφυσικής Μιά τοπική διαλεκτική
1. Μικροφυσική: Πέρα ἀπὸ τὸ νευτώνειο παράδειγμα
2. "Ηλη: Ενότητα μέσα στὴ διαφορὰ τῶν μορφών
3. Οἱ σχέσεις καὶ τὰ πράγματα
4. Πέρα ἀπὸ τὴν οὐσιοκρατία. Γιὰ μιὰ διαλεκτική τῆς οὐσίας
5. Τελικές παρατηρήσεις
ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Κοσμογένεση
1. Ἀπὸ τοὺς κοσμογονικούς μύθους στη νευτώνεια κοσμολογία
2. Big Bang: Miż oἱονεί μεταφυσικὴ ὑπόθεση
3. Αναζητώντας ὁδὸ διαφυγής
ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Πέρα ἀπὸ τὸ Big Bang: Στοιχεῖα μιᾶς ἐνδοκοσμικῆς διαλεκτικῆς
1. Ξεκινᾶμε ἀπὸ τὴ στιγμή 10 μο
2. Μάζα τοῦ Σύμπαντος
3. Ἡλικία τοῦ Σύμπαντος
4. Μετατόπιση πρὸς τὸ ἐρυθρὸ
5. Όμοιογένεια καὶ Ἰσοτροπία
Η Ακτινοβολία τοῦ βάθους τοῦ οὐρανοῦ
7. Κβάζαρ 8. Τὸ ἐπιχείρημα τῆς νουκλεοσύνθεσης
9. Τὸ γίγνεσθαι τῶν μορφῶν τῆς ὕλης
10. ᾿Ανάμεσα στὴν ἐπιστήμη καὶ στὴ κρéculation
11. Γενικές παρατηρήσεις
ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Μορφές φυσικῆς αἰτιοκρατίας
1. Θετικισμὸς καὶ ὑλισμός: Δύο ἀντίθετες ἀντιλήψεις
2. Ἡ μηχανιστικὴ αἰτιοκρατία καὶ τὰ δριά της
3. Η δυναμική μορφὴ αἰτιοκρατίας
4. Ἡ κλασικὴ στατιστικὴ αἰτιοκρατία
5. Ἡ κβαντική στατιστικὴ αἰτιοκρατία
6. Τοπικότητα καὶ αἰτιότητα στὴ Φυσική
7. Τελικές παρατηρήσεις
ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Ανθρωπογένεση
1. Οἱ φιλοσοφικές διαισθήσεις
2. Ἡ ἀνάδυση τῆς ζωῆς
3. Τὸ γεγονὸς τῆς ἐξέλιξης: Δαρβίνος
4. Εξέλιξη: Τὰ δεδομένα τῆς Γενετικῆς
5. "Ανθρωπογένεση
ΕΒΔΟΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Ἡ ὕλη καὶ τὸ πνεῦμα
1. Ὁ δυϊσμὸς τοῦ πνεύματος καὶ τοῦ σώματος
2. Εγκέφαλος: Τὸ σκεπτόμενο σώμα
3. ᾿Απὸ τὴν αἴσθηση στὴν ἐννοιακή σκέψη
4. Τὰ πράγματα καὶ οἱ ἔννοιες
5. Ἡ νόηση καὶ ἡ γλώσσα
ΟΓΔΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η φύση καὶ ὁ Θεὸς
1. Ο ψυχισμός: Η ψυχὴ καὶ τὸ πνεῦμα
2. Γιὰ τὴν ὕπαρξη έμφυτων Ιδεών
3. Ἡ πενία τοῦ ἀναγωγισμού
4. Ὁ ἄνθρωπος καὶ ὁ Θεός: Ένας διάλογος
ἀνάμεσα στὸν Πλάνα καὶ στὸν ᾿Αινστάιν
Αγαπητέ μου φίλε, σὲ εὐχαριστῶ πολύ ποὺ μοῦ ἐπέτρεψες να διαβάσω το βιβλίο που πρόσφατα ολοκλήρωσες, με τίτλο Η ύλη καὶ τὸ πνεῦμα. Είναι ένα λαμπρό βιβλίο, το ὁποῖο, κατὰ τὴν ἄποψή μου, δὲν ἔχει ἀνάλογό του σὲ ὅ,τι ἀφορᾶ τὴν περιεκτικότητα καὶ τὸ βάθος τῆς ἀνάλυσης του. Η ριζοσπαστική σου προσέγγιση και ὁ ἐμβριθώς διαλε κτικός τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο πραγματεύεσαι μια ευρεία γκάμα περίπλοκων προβλημάτων εἶναι ὑποδειγματικά, ἀπὸ κάθε πλευρά. Ελπίζω νὰ τὸ διαβάσουν πάρα πολλοὶ ἄνθρω ποι, όχι μόνο στη Γαλλία καὶ στὴν Ἑλλάδα, ἀλλὰ παντού. Γιατὶ ὁ τρόπος που διαπραγ ματεύεσαι τὰ ζητήματα, στη βάση τῆς πιο σχολαστικής μελέτης της διαθέσιμης φιλοσο φικῆς καὶ ἐπιστημονικῆς βιβλιογραφίας, καὶ τὸ ὅτι μπαίνεις πάντα στην καρδιὰ τοῦ θέ ματος, καθιστοῦν τὸ βιβλίο σου προσιτό στο ευρύτερο δυνατό άναγνωστικό κοινό, ακό μα καὶ στὰ πιὸ ἐξεζητημένα ζητήματα - τὰ ὁποῖα, σύμφωνα με κάποιες στερεότυπες ίδεο- λογικὲς ἀντιλήψεις, ἀντιμετωπίζονται κατά κανόνα μὲ ἀπορία. Βρῆκα ἐξαιρετικά δια φωτιστική τὴν περιγραφή καὶ ἀξιολόγησή σου γιὰ τὴ διαμάχη σχετικά μὲ τὸ “Big Bang” ἐπίσης, ἀπόλαυσα πραγματικά τὸν φανταστικό «Διάλογο μεταξύ Πλάνκ καὶ ᾿Αινστάιν» τὸν ὁποῖο παραθέτεις στο τέλος τοῦ βιβλίου, γιατί ἀγγίζεις ἕνα ζήτημα ποὺ συνήθως ἀποφεύγεται σὰν τὴν πανούκλα στὰ φιλοσοφικά βιβλία.
Ρότσεστερ. Κέντ
18 ᾿Απριλίου 2009
-ISTVÁN MÉSZÁROS
Ομότιμος καθηγητής τοῦ Πανεπιστημίου Sussex, Μέλος τῆς "Ακαδημίας Τεχνῶν τῆς Βουδαπέστης.
Εν αρχή, ην το "θαυμάζειν". Μυθικές κοσμογονίες και "ορθολογικές" κοσμολογίες επεχείρησαν να κατανοήσουν αυτό που υπάρχει. Και ήλθε μετά η Επιστήμη, άρνηση και κληρονόμος της φιλοσοφίας. Ο κλασικός ορθολογισμός είχε τα ιστορικά του όρια. Όμως, μετά από μια μακρά οδύσσεια δύο χιλιάδων χρόνων, το ανθρώπινο πνεύμα άρχισε να θέτει ερωτήματα στη Φύση, με νέα μέσα: Είχε έλθει η ώρα της Επιστήμης και του Λόγου. Εντούτοις, τέσσερις αιώνες μετά τον Γαλιλαίο, νέες μορφές ανορθολογισμού, παλαιές και νέες μορφές δεισιδαιμονιών, εξακολουθούν να δεσπόζουν στο πεδίο της Ιδεολογίας. Από τη μια μεριά ο επιστημονισμός, η ξηρότητα του θετικισμού και ένα πλήθος αντιρεαλιστικών ρευμάτων. Από την άλλη, νέες μορφές χυδαίου ή ψευδοεπιστημονικού μυστικισμού. Τέλος, στη "μεταμοντέρνα" εποχή μας, ο νέος γνωσιοθεωρητικός σχετικισμός και οι νέες αναγγελίες του θανάτου της φιλοσοφίας και κάθε "μεγάλης αφήγησης".
Ο χαρακτήρας αυτού του βιβλίου δεν είναι πολεμικός. Στόχος του είναι να διαμορφώσει μια μονιστική-υλιστική αντίληψη για τον κόσμο, με την ανάλυση και τη φιλοσοφική αξιοποίηση των φυσικών επιστημών.