ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ

Πρόλογος

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Το οικονομικό υπόβαθρο
Το αντικείμενο του βιβλίου
Η διάρθρωση του βιβλίου. Η καθαυτό μικροοικονομική. Η ΣΠΟΥΔΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ. Λεξιλόγιο. Διαγράμματα. Βασικές έννοιες. Ερωτήσεις και Συμπληρώματα. Ανάλυση και Αφαίρεση.
2 Η εμφάνιση του καπιταλισμού
ΠΩΣ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ; Τα στοιχεία του καπιταλισμού. Η οικονομική επανάσταση. Ελευθερία και αναγκαιότητα. Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ. Η προκαπιταλιστική τεχνολογία. Πού οφειλόταν η αδράνεια της τεχνολογίας. Το κίνητρο του καπιταλισμού. Οι βιομηχανικές επαναστάσεις. Οι επιδράσεις της τεχνολογίας. Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ. Η πολιτική ελευθερία. Laissez-faire και πολιτικός παρεμβατισμός.
3 Σφαιρική άποψη της οικονομίας
Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Οι μικρές επιχειρήσεις. Οι μεγάλες επιχειρήσεις. Ο βιομηχανικός τομέας. Οι μεγάλοι εργοδότες. ΤΑ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ, Το εργατικό δυναμικό. Τα επαγγέλματα. Η κατανομή του εισοδήματος. Οι φτωχοί. Η εργατική τάξη. Η πλούσια και η ανώτερη τάξη. Η μεσαία τάξη. Ο ΠΛΟΥΤΟΣ. Ο πλούτος της μεσαίας τάξεως. Οι εκατομμυριούχοι. Ο ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΤΟΜΕΑΣ. Το δημόσιο ως αγοραστής και παραγωγός. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΡΦΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ.

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

Τα εργαλεία οικονομικής αναλύσεως

4 Η οικονομική επιστήμη
Μεγιστοποίηση και περιορισμοί. ΟΙ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ. Μεγιστοποίηση της χρησιμότητας. Κορεστές και ακόρεστες ανάγκες, Ορθολογική συμπεριφορά. Η άποψη των οικονομολόγων για τον άνθρωπο. ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥΣ. Περιορισμοί της φύσεως. Κόστος εναλλακτικών χρήσεων. Περιορισμοί και κόστος. Κοινωνικοί περιορισμοί ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ. Η οικονομική ως κοινωνική επιστήμη.
5 Προσφορά και ζήτηση
Τιμές και συμπεριφορά. ΖΗΤΗΣΗ. Προτιμήσεις και εισόδημα. Φθίνουσα οριακή χρησιμότητα. Καμπύλες ζητήσεως. Η σπαζοκεφαλιά του ψωμιού και των διαμαντιών. Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ. Προσφορά και ζήτηση. Ισορροπία προσφοράς και ζητήσεως. ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ. Αλληλεπίδραση προσφοράς και ζητήσεως. Η ισορροπία της αγοράς. Χαρακτηριστικά των τιμών ισορροπίας. Πραγματικά, «η ζήτηση ισούται με την προσφορά;» Ο ρόλος του ανταγωνισμού. ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΕΩΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ. Μετατοπίσεις καμπυλών και κινήσεις πάνω στις καμπύλες. Μεταβολές της τιμής. Μακροχρόνια και βραχυχρόνια περίοδος. Μια τελευταία λέξη για τη μεγιστοποίηση.
6 Έξι εργαλεία που πρέπει να ξέρετε να τα χειριστείτε
1. Ceteris paribus. 2. Συναρτησιακές σχέσεις. 3. Ταυτότητες. 4. Κλίμακες. 5. Γραφικές παραστάσεις. 6. Εξισώσεις. Οι τεχνικές της οικονομικής γενικά. Οικονομικές πλάνες. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ Μικροοικονομική: Η ανατομία του συστήματος της αγοράς

7
Εισαγωγή στη Μικροοικονομία
ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ. Παραγωγή. Διανομή. Τα δύο είδη αγοράς Θεώρηση του συστήματος ως συνόλου. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΑΓΟΡΕΣ.
8 Τιμές και κατανομή αγαθών και υπηρεσιών
Τιμές και κατανομή αγαθών και υπηρεσιών. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ. Ατομική και αθροιστική προσφορά και ζήτηση. Καταμερισμός. Πώς κάνει τον καταμερισμό η αγορά. ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΤΙΜΕΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΤΙΜΕΣ. Προβλήματα της αγοράς. Ελλείμματα. Έλεγχος τιμών. Πλεονάσματα. Αδυναμίες του καταμερισμού μέσω των τιμών. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΙΣΤΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΟΥ ΑΤΟΜΙΚΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ.
9 Δυναμική της αγοράς
Ο τύπος της ελαστικότητας. Ελαστικότητες και περιουσιακά στοιχεία των επιχειρήσεων. ΤΙ ΚΡΥΒΕΤΑΙ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΕΩΣ. ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ. Και πάλι η οριακή χρησιμότητα. Αγαθά πρώτης ανάγκης και ελαστικότητα. Η σημασία των υποκαταστάτων. Συμπληρωματικά αγαθά. Και πάλι η συμπεριφορά του καταναλωτή και οι φυσικές ιδιότητες.
10 Πού δεν λειτουργεί η αγορά
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ. Επικρατεί άγνοια. ΑΣΤΑΘΕΙΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ. Ο ιστός της αράχνης. ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΚΑΙ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ. Διαστρεβλωτικές αντιδράσεις. Θεραπεία της ελλείψεως πληροφοριών. ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΓΑΘΑ. Ελεύθερη χρήση. Αντί να αγοράζουμε, ψηφίζουμε. Ιδιωτικοποίηση των δημόσιων αγαθών; ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ. Ρύπανση. Τα «αρνητικά αγαθά» δεν συμμετέχουν στην αγορά. Οριακό ιδιωτικό και κοινωνικό κόστος. ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΕΠΙΔΡΑΣΕΩΝ. 1. Έλεγχος. 2. Φορολογία. 3. Επιδοτήσεις. Ανασκόπηση των εξωτερικών επιδράσεων. Ισχυρά και ασθενή σημεία της αγοράς.
11 Πώς λειτουργεί η ανταγωνιστική επιχείρηση: πρώτη προσέγγιση
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Η ιδιότητα του επιχειρηματία Το οικονομικό κέρδος. ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑ Τέλειος ανταγωνισμός Τέλειος άνταγωνισμός και επιχειρηματίας. ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ Ο ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑΣ Έργο Νο 1: Η απόφαση για την κλίμακα της επιχειρήσεως Έργο Νο 2 Συνδυασμός των συντελεστών της παραγωγής Έργο No 3 Προσδιορισμός του όγκου της παραγωγής. Τέλος της επισκέψεως ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΑΓΡΟΤΕΣ
12 Πώς λειτουργεί η ανταγωνιστική επιχείρηση: επανεξέταση
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ. Σταθερό και μεταβλητό κόστος. Σταθερά κόστος ανά μονάδα. Μεταβλητό κόστος και φθίνουσα απόδοση. Οριακή παραγωγικότητα. Φθίνουσα απόδοση. Συνολικό, μέσο και οριακό προϊόν ο νόμος των μεταβλητών αναλογιών. Μεταβλητό κόστος ανά μονάδα. Συνολικό κόστος ανά μονάδα. Μορφή των καμπυλών κόστους. Η μεταβολή του κόστους ανά μονάδα κατά την κοινή λογική. Μέσο και οριακό κόστος. ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΣΤΑ ΕΣΟΔΑ. Οριακό και μέσο κόστος. Τα κέρδη. Παράδειγμα. Είσοδος και έξοδος στον κλάδο. Ελαχιστοποίηση ζημιών. Μακροχρόνια ισορροπία. οιονεί πρόσοδος. Πηγές των οιονεί προσόδων.
13 Η λειτουργία της μεγάλης επιχειρήσεως
ΚΙΝΗΤΡΑ ΚΑΙ ΑΓΟΡΕΣ. Αποδέκτες τιμών και ρυθμιστές τιμών. «Καθαρό» μονοπώλιο. Όρια του μονοπωλίου. Διαφήμιση. Οι καμπύλες κόστους του μονοπωλίου. ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΣΤΑ ΕΣΟΔΑ. Τα έσοδα του μονοπωλίου. Ισορροπία του μονοπωλίου. Μονοπωλιακές και ανταγωνιστικές τιμές. ΟΛΙΓΟΠΩΛΙΟ Κόστος και ζήτηση στο ολιγοπώλιο. Η μάχη για τα μερίδια της αγοράς. Η καμπτόμενη καμπύλη ζητήσεως. Συνεννοήσεις και ηγεσία τιμών. Πλεονάζον παραγωγικό δυναμικό και πόλεμος τιμών. Το κίνητρο για ανάπτυξη. Ανάπτυξη στο πλαίσιο τιμών. Πολυεθνικές και συγκροτήματα. ΜΟΝΟΠΩΛΙΑΚΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ. Η ισορροπία στον μονοπωλιακό ανταγωνισμό. Κοινωνικές συνέπειες.
14 Το κόστος των ατελειών της αγοράς
ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ. Επίδραση της διαφημίσεως. Είναι χρήσιμη η διαφοροποίηση των αγαθών, Μονοπώλιο και αρνητική αποδοτικότητα ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ. Η συντηρητική άποψη. Η εταιρεία ως κοινωνικός διαιτητής. Διάσπαση των μονοπωλίων. Αντιτραστική νομοθεσία Νομοθετική ρύθμιση. Κατάργηση των νομοθετικών ρυθμίσεων. Εθνικοποίηση, Άλλες δυνατότητες. Οικονομική δύναμη, το άλυτο πρόβλημα. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ
15 Πώς διανέμεται το εισόδημα - στη θεωρία
Οι συντελεστές της παραγωγής και οι υπηρεσίες τους. Άμεση ζήτηση των παραγωγικών συντελεστών. Παράγωγος ζήτηση. Η ΚΑΜΠΥΛΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ. Εργασία. Κεφάλαιο. Έδαφος. ΠΡΟΣΟΔΟΙ ΚΑΙ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΑ. Έγγειος πρόσοδος. Οιονεί ή οικονομική πρόσοδος. Πρόσοδοι και τιμές. Οικονομική πρόσοδος και κατανομή πόρων. Οικονομική πρόσοδος και εισόδημα. Κεφαλαιοποίηση. Κεφαλαιοποίηση και οικονομική πρόσοδος. Αγοραία τιμή των παραγωγικών συντελεστών. Η θεωρία της οριακής παραγωγικότητας για τη διανομή του εισοδήματος. Τιμές και παραγωγικότητα. Οριακή παραγωγικότητα και «δικαιοσύνη». ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ. 16 Πώς διανέμεται το εισόδημα - στην πράξη
ΠΛΟΥΤΟΣ ΚΑΙ ΦΤΩΧΕΙΑ. Η φτώχεια. Χαμηλοί μισθοί.Πλούτος. Περιουσιακά στοιχεία. Στιγμιαίος πλούτος. ΤΑ ΜΕΣΑΙΑ ΣΤΡΩΜΑΤΑ. Μερικά βασικά προβλήματα. ΑΤΕΛΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ. Άγνοια και τύχη. Μονοπώλια. Οικονομική πρόσοδος και υψηλά εισοδήματα. Διακρίσεις. Διακρίσεις έναντι των γυναικών. Ομάδες αναφοράς. Χρησιμοποίηση της θεωρίας της οριακής παραγωγικότητας. ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΗΣ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ. 1. Μεταβολή της παραγωγικότητας. 2. Παρέμβαση στην αγορά από την πλευρά της ζητήσεως, κατώτατα όρια μισθών. Καθαρή ωφέλεια ή ζημιά; 3. Φορολογία και εισοδηματικές μεταβιβάσεις. Αποτελεσματικότητα των εισοδημάτων μεταβιβάσεων. Κοινωνική πρόνοια. Περίληψη.

ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ

Οι μεγάλες οικονομικές προκλήσεις
17 Κάμψη το πρόβλημα της παραγωγικότητας
Η άνοδος των ευρωπαϊκών επιπέδων. Η αμερικανική πτώση. ΤΟ ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ. ΤΙ ΚΡΥΒΕΤΑΙ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΚΑΜΨΗ. Η μετακίνηση προς τις υπηρεσίες. Πετρέλαιο άνθρακας, κατασκευές. Διαρθρωτικά προβλήματα. ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ H ΔΙΟΓΚΩΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ: Δημόσιος τομέας και παραγωγικότητα Είναι χαμηλές οι επενδύσεις. ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑΣ Πρώτος πιθανός παράγοντας: οι εργασιακές σχέσεις Δεύτερος παράγοντας: η βιομηχανική πολιτική. Τρίτος παράγοντας το ανθρώπινο κεφάλαιο. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ.
18 Φορολογία και δημόσιες δαπάνες
Η ΜΕΓΑΛΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ, ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΣΟΔΑ. Η νοοτροπία των Αμερικανών ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΕΣΟΔΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΚΥΛΙΣΗ ΦΟΡΩΝ Αναλογικοί, προοδευτικοί και αντίστροφα αναλογικοί φόροι. Μετακύλιση του φόρου κύκλου εργασιών. Επιδράσεις της ελαστικότητας. Το περίπλοκο της μετακυλίσεως. Αντίστροφη προοδευτικότητα του φόρου κύκλου εργασιών. ΦΟΡΟΙ ΑΤΟΜΙΚΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ. Προοδευτικότητα των φόρων εισοδήματος Επίδραση των επιπτώσεων. Απώλεια της προοδευτικότητας. ΦΟΡΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΟΧΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ. Διπλή φορολογία. Εισφορές κοινωνικές ασφαλίσεως. Φόροι περιουσίας. Συνολική μετακύλιση. Ένα σύστημα αναλογικής φορολογίας Οριζόντια ισότητα. Προτάσεις για ενιαία φορολογία ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ. Το κριτήριο της σπατάλης. Ψηφοφορία. Η ασυμμετρία δαπανών και φόρων. ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ. Ανάλυση κόστους ωφέλειας. Κόστος εναλλακτικών χρήσεων. Η αδιαφορία για το αναπότρεπτο κόστος. Τελική αξιολόγηση της αγοράς. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΥΠΟΤΟΜΕΑ.

19
Ωφέλειες - και πιέσεις - από το διεθνές εμπόριο
Η εθνική μεροληπτικότητα. Η αιτία της δυσκολίας. Οι ωφέλειες από το εμπόριο. Άνισα πλεονεκτήματα. Ανταλλακτικές σχέσεις. Συγκριτικό πλεονέκτημα. Κόστος εναλλακτικών χρήσεων. Ανταλλακτικές ισοτιμίες. Ο ρόλος των τιμών ΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ. ΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΔΑΣΜΩΝ. Κόστος μεταβατικής περιόδου. Πλήρης απασχόληση. Εθνική αυτάρκεια. Οι νηπιακές βιομηχανίες. Η ευημερία των παραγωγών έναντι της ευημερίας των καταναλωτών. ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΣΜΟΣ. Η μεταβαλλόμενη διεθνής τάξη. Η ειδική περίπτωση του υποανάπτυκτου κόσμου Το μέλλον του διεθνούς εμπορίου
20 Προς τα πού βαδίζουμε;
ΣΤΑΔΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ. Η έναρξη της αναπτύξεως. Παρόν και παρελθόν. Είναι επιτυχής η διευθυνόμενη οικονομία; Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ. Σοβιετικός σχεδιασμός. Δείκτες επιτυχίας. Το κέρδος ως «δείκτης επιτυχίας». Η αγορά ως όργανο σχεδιασμού. Σοσιαλισμός της αγοράς. Αγορά και σχεδιασμός. Οικονομίες στο στάδιο ημι-αναπτύξεως. Ιδιωτικοί σκοποί και δημόσιοι στόχοι. Οικονομίες υψηλού καταναλωτικού επιπέδου. Η άνοδος του σχεδιασμού. Κοινά προβλήματα. Υστερόγραφο. Γλωσσάριο
Ευρετήριο