Από την Εθνική Αντίσταση στον Εμφύλιο 1946-1949

Αυτά δημιούργησαν οι συμφωνίες Λιβάνου- Κα΄ζερτας και Βάρκιζας που υπογράψανε με την ξενοκρατία, που μας δέσανε χειροπόδαρα. Στις 18 Οκτώβρη 1944 η Ελλάδα γίνεται αγγλικό πρωτεκτοράτο. Ο Γ. Παπανδρέου έφτασε από την Ιταλία με τον άγγλο στρατηγό Σκόμπυ, αρχηγό των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων. Από την στιγμή που έφτασε ο Σκόμπυ στην Ελλάδα, αυτός ρύθμιζε τα πάντα. Ο Παπανδρέου δεν είναι πρωθυπουργός αλλά αγγλικό πιόνι. Ο Παπανδρέου στο λόγο του μίλησε για ελεύθερο κράτος, δημοκρατικές ελευθερίες, κράτος Δικαίου, Εθνικός Στρατός αλλά κάτω από τις διαταγές του Σκόμπυ. Ο Παπανδρέου μίλησε για "Εθνική μας ολοκλήρωση" με αγγλική κατοχή. Ο Παπανδρέου για να ενθουσιάσει τα πλήθη άρχισε με τις υποσχέσεις, ενώοι πράκτορες της Ιντέλιτζενς Σέρβις βάλανε τη μηχανή τους μπροστά για το αιματοκύλισμα του Ελληνικού Λαού, που ακόμα δεν είχε φύγει από πάνω του ο εφιάλτης των μαύρων ημερών της γερμανοϊταλικής κατοχής

Τις πρωινές ώρες του Σαββάτου 19 Γενάρη μια λυπητερή είδηση μεταδιδόταν στην Αθήνα με το τηλέφωνο στον κόσμο των αντιστασιακών. Εκείνο το πρωινό είχε κλείσει για πάντα τα μάτια του ο παλιός ΕΛΑΣίτης και συνταγματάρχης του Δημοκρατικού Στράτου Κώστας Παλαιολόγου. Κηδεύτηκε την 1 Μαρτίου στο Παλαιόκαστρο Φθιώτιδος. Ο Κώστας Παλαιολόγου γεννήθηκε το 1910 στο χωριό Κτιστάδες των Τζουμέρκων, σε φτωχή ηπειρώτικη οικογένεια. Τα γράμματά του στο σχολείο του χωριού, ύστερα στρατιώτης, εργάτης, σιδηροδρομικός στους ΣΕΚ στην περιοχή της Λαμίας. Εκεί στη Λαμία τον βρήκε ο πόλεμος που στρατεύτηκε, η κατοχή και η ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση. Από τους πρώιμους αντάρτες του ΕΛΑΣ, στο Αρχηγείο Δωρίδας, με τον Τάκη Παπαϊωάννου συνδιοίκηση και ύστερα στη διοίκηση λόγου του 42 Σ/τος του ΕΛΑΣ. Μετά τη Βάρκιζα στη Λαμία. Η κατάσταση που προέκυψε στη χώρα μετά την ήττα του ΕΛΑΣ στα Δεκεμβριανά, με τον εξοντωτικό διωγμό των ΕΑΜικών αντιστασιακών από την κρατική και την παρακρατική εξουσία, είχε τραγικές συνέπειες. Κατέστησε, στα πλαίσια της πολιτικής που ακολουθούσε τότε το ΚΚΕ, φυσιολογική την αντίσταση στο μονόπλευρο πόλεμο και σε συνέχεια στον εμφύλιο πόλεμο που φιλοτεχνήσαν οι ξένοι νέοι κηδεμόνες της χώρας. Έτσι αφού στην αρχή ο Κώστας ασχολήθηκε με την απόκρουση των τρομοκρατικών επιθέσεων κατά των γραφείων του κόμματος και της εφημερίδας του, “Ρούμελης”, που είχαν πάρει διαστάσεις, του δόθηκε κομματική εντολή να βγει στο βουνό για την οργάνωση των διωκόμενων αγωνιστών σε μάχιμο αντάρτικο τμήμα. Στην εκτέλεση της αποστολής αυτής ο Κώστας έβαλε όλες τις δυνάμεις του. Συνεργάστηκε με τον Νάκο Μπελή, τον δάσκαλο Θ. Γκουζέλη, τους αδερφούς Βλαχογιώργου και άλλους και επίσης τον Πελοπίδα καπετάνιο συντάγματος του ΕΛΑΣ, και τον Λευτέρη Χρυσιώτη, καπετάνιο τάγματος, με τα θεσσαλικά στελέχη Καφαντάρη, Αγραφιώτη, Ίταμο. Αλληλοβοηθήκαν τα πρώτα τμήματα, το Θεσσαλικό, και το Ρουμελιώτικο που ήδη υπήρχαν με τα στελέχη αυτά. Ύστερα ήρθε η συνάντηση με το Ρουμελιώτικο αντάρτικο που υπήρχε με τον Διαμαντή και τον Ν. Τριανταφύλλου, που μόλις είχε έρθει και άλλους εκεί. Τα πράγματα δυσκόλεψαν όταν αρχές του Γενάρη 1947 έφτασε ο διορισμένος αρχηγός, ο Γούσιας. Αυτός δεν είχε ιδέα από το αντάρτικο ούτε από πόλεμο. Κουβάλαγε μόνο μια στολή αξιωματικού που κάπου την ξέχασε και η υπόθεση ήταν για γέλια. Την ανικανότητά του αυτή προσπάθησε να την αναπληρώσει με τον κακό χαρακτήρα του και τις συνωμοσίες. Είχε αρρωστημένη καχυποψία για τους Θεσσαλούς καπεταναίους και μίσος για αυτούς που είχαν ακολουθήσει τον Άρη στη μεταβαρκιζιανή κίνησή του, τον Πελοπίδα και τον Λευτέρη. Χρειάστηκε να υπερασπιστεί ο Κώστας τους Θεσσαλούς και να επέμβει ο Διαμαντής για τους δυο αρειανούς που ο Γούσιας είχε εκφράσει στην πρόθεση να τους εκτελέσει. Σχημάτισε ο Γούσιας το Α.Ρ. (Αρχηγείο Ρούμελης) και τα περιφερειακά αρχηγεία και τον Κώστα τον άφησε στο τάγμα που σχηματίστηκε από τους διωκόμενους. Το τάγμα του Κώστα, με τις ικανότητες του ίδιου και το φρόνημα των μαχητών του ανέπτυξε πλούσια δράση στο χώρο της Ρούμελης. Ο Κώστας δεν κρατούσε απόσταση από τον αντάρτη όπως μερικοί από τους νεόκοπους. Στεκόταν κοντά του, τον ορμήνευε, τον βοηθούσε, τον φρόντιζε. Στη μάχη πρώτος αυτός, στους κόπους και στις θυσίες επίσης πρώτος. Γι’ αυτό οι αντάρτες και τα στελέχη του τον αγαπούσαν και τον σέβονταν. Είναι χαρακτηριστικό ότι και το προσωπικό των αντίπαλων δυνάμεων τους έβλεπε ως Έλληνες και τέτοια ήταν η συμπεριφορά του προς τους αιχμαλώτους. Υπήρξε περίπτωση που διέταξε τους δικούς του σε μια σύγκρουση να ρίχνουν στον αέρα για εκφοβισμό. Για να μη σκοτωθούμε Ελληνόπουλα, είπε. Τέλη Νοεμβρίου 1947 με διαταγή του Γενικού Αρχηγείου, στην έκδοση της οποίας είχε συνεργαστεί ο Γούσιας -με ύποπτους σκοπούς- μεγάλη δύναμη Ρουμελιωτών με επικεφαλής το Νίκο Τριανταφύλλου αρχηγό του Αρχηγείου Φθιωτιδοφωκίδας και τον Κώστα Παλαιολόγου με το τάγμα του κινήθηκαν προς το Γράμμο. Εκεί ο μεν Κώστας κρατήθηκε και εντάχθηκε με το τάγμα του στις δυνάμεις του Γράμμου, τον δε Ν. Τριανταφύλλου τον έστειλαν σχεδόν αμέσως ολομόναχο, χωρίς ένα Ρουμελιώτη αντάρτη μαζί του, στο Αρχηγείο Κεντρικής Μακεδονίας αρχηγό, να αναλάβει την απονενοημένη επιχείρηση κατά της Θεσσαλονίκης που είχε αρνηθεί ο ικανότατος διοικητής του ο Λασάνης και στην οποία βρήκε τον άδικο θάνατο το Φεβρουάριο του 1948 ο Νίκος. Ο Κώστας με το τάγμα του υπερασπίστηκε επί ένα μήνα τον Κλέφτη στις επιχειρήσεις του 1948 τον Ιούλιο. Από τους 556 μαχητές που είχε στο τάγμα του έφυγαν σώοι μόνον 78. Οι άλλοι νεκροί και τραυματίες. Αυτοί οι 78 αναλώθηκαν όλοι στο Γράμμο υπό την ηγεσία του ηρωικού Γιαννούλη και με τον Κώστα τελείως κουφό και τραυματία να μετέχει στη μάχη στη Μπάτρα. Κανένας αιφνιδιασμός λέει ο Κώστας δεν υπήρξε εκεί, όπως υποστήριξε ο Γούσιας με τους δικούς του, για να εξοντώσει το παλικάρι, τον Γιαννούλη. Του πήραν τις δυνάμεις και έμεινε μόνος με δυο διμοιρίτες με τρία αυτόματα να κρατάνε την επίθεση δυο κυβερνητικών ταγμάτων. Με το γνωστό ελιγμό στις 21.9.48, προς το Βίτσι πέρασε και ο Κώστας. Σε μια εβδομάδα το Γενικό ετοίμασε διαταγή να σταλεί ο Κώστας στο Γράμμο και κάλεσε εθελοντές. Όλα ετοιμάστηκαν και την 1η Οκτώβρη ένα απόσπασμα με δυο διλοχίες και άλλους απαραίτητους σχηματισμούς, με τον Κώστα κουτσό και άρρωστο, περνούσε στο Γράμμο που κατείχετο από πυκνή διάταξη κυβερνητικών. Η μεγαλύτερη δοκιμασία της ζωής μου λέει ο Κώστας. Ανώτερα στρατιωτικά στελέχη τον ρωτούσαν αν ήξερε πού πάει όταν τον είδαν να ξεκινάει. Έβλεπαν αποστολή θυσίας. Και ο Κώστας την εκπλήρωσε με τρόπο θαυμαστό. Με καθημερινές νικηφόρες επιθετικές ενέργειες μέσα στη διάταξη ολόκληρης Μεραρχίας. Έγινε ο εφιάλτης των κυβερνητικών. Στις 28 Οκτώβρη κατέβασε την σημαία τους από την ψηλότερη κορυφή του Γράμμου 2.522 μ. και έστησε τη σημαία του Δημοκρατικού Στρατού. Και με φωτεινά γράμματα μια επιγραφή φαινόταν και στο Βίτσι. Ευθύς αμέσως πήγε εκεί δίπλα στον τάφο του Γιαννούλη και έβαλε κάτι πράσινα φύλλα μια ριπή από αυτόματο. Στο Γράμμο παρέμεινε ο Κώστας συνεχίζοντας τον πόλεμο ώσπου ήρθαν κι άλλα τμήματα μέχρι τον Αύγουστο 1949 που συντελέστηκε η αποχώρηση του ΔΣΕ από την Ελλάδα. Από την Αλβανία στην Τασκένδη, όπου έζησε όπως όλοι οι Έλληνες αντάρτες εκεί. Χάρηκε την οικογένειά του, την άξια σύντροφό του την Ξένη και τα δυο παιδιά του. Στις πολιτικές διαμάχες με την οξύτητα που πήραν, είχε μεν τις αντιλήψεις του, αλλά με σοβαρότητα, χωρίς εξάψεις και μίση με τη συμπάθεια και το σεβασμό όλων. Με τον επαναπατρισμό γύρισε οικογενειακώς. Εδώ δοκίμασε μια πικρία. Πήγε στο κόμμα του οποίου υπήρξε μια ζωή στρατιώτης. Εκεί ο αρμόδιος του μηχανισμού τηρώντας τη γνωστή γραμμή “όχι επαναπατρισμός”, τον επέπληξε γιατί έφυγε από τη Σοβιετική Ένωση. Ο Κώστας δεν του είπε τίποτα. Έφυγε και έβγαλε τα συμπεράσματά του. Έζησε ήσυχα μέσα στη θαλπωρή της οικογένειάς του και την αγάπη και τον σεβασμό των συμπολεμιστών και των φίλων του. Τώρα έφυγε. Η θλίψη όλων οικείων και φίλων θα μετριάζεται από την τιμή και τη δόξα του που αφήνει. Οι οικείοι του θα έχουν το αίσθημα της υπερηφάνειας για το σύζυγο, για το πατέρα και τον παππού. Και οι φίλοι του και συμπολεμιστές του θα διατηρούνε το αίσθημα της αγάπης του και την ικανοποίηση γιατί υπήρξαμε φίλοι και συμπολεμιστές του.