1939: Η αντίστροφη μέτρηση για τον πόλεμο

Κάθε δεκαετία μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου μάς πρόσφερε και από μια ευκαιρία να στοχαστούμε τις ασυνήθιστες περιστάσεις που οδήγησαν σ’ έναν πόλεμο ο οποίος επισκίασε ακόμα και τις απώλειες του Μεγάλου Πολέμου, που είχε προηγηθεί. Ο πειρασμός να πλάσουμε με τη φαντασία μας πολύ σημαντικά αίτια για μια τόσο μνημειώδη σύγκρουση υπήρξε μεγάλος και αναμφίβολα στη μεταπολεμική παγκόσμια τάξη ή στο καπιταλιστικό σύστημα ή στην εθνική γεωγραφία της Ευρώπης υπήρχαν αδυναμίες που υπέθαλψαν τη μελλοντική σύγκρουση. Υπήρχε επίσης μια διάχυτη αίσθηση επικείμενης καταστροφής, που απειλούσε την ήπειρο καθώς αυτή προσπαθούσε να συμβιβαστεί με τη ζοφερή πραγματικότητα πως, κατά τα φαινόμενα, μπορούσε να βουλιάξει στην άβυσσο μιας νέας βαρβαρότητας.

Στόχος του βιβλίου αυτού είναι να αφηγηθεί μια σύντομη αλλά σημαντική ιστορία που εκτυλίσσεται ακριβώς στο τέλος των είκοσι χρόνων αβεβαιότητας και κρίσης που ακολούθησαν τον Μεγάλο Πόλεμο. Όσο μεγάλες ή μακροπρόθεσμες κι αν ήταν οι δυνάμεις που οδηγούσαν προς τον πόλεμο, υπήρξε μια στιγμή που οι δυνάμεις αυτές έπρεπε να αντιμετωπιστούν θαρραλέα. Στις δραματικές εκείνες μέρες, ακριβώς πριν από το ξέσπασμα του πολέμου, πολλά εξακολουθούσαν να διακυβεύονται. Ο παράξενος διάλογος ανάμεσα στο σύστημα και στους παίκτες βρίσκεται στην καρδιά της ιστορικής αφήγησης. Τα ίδια τα γεγονότα μπορεί να αποτελούν ταυτόχρονα αίτιο και αιτιατό, ακόμα περισσότερο τα γεγονότα που πριν από εβδομήντα χρόνια οδήγησαν την Ευρώπη στον πόλεμο.


29 Αυγούστου 1939: Η τύχη του κόσμου βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού. Ο Χίτλερ φιλοδοξεί να εισβάλει στην Πολωνία και ελπίζει ότι ο Στάλιν θα τον βοηθήσει. Η Δύση πρέπει να τον εμποδίσει. Αν δεν το καταφέρει, το αποτέλεσμα θα είναι ένας παγκόσμιος πόλεμος. Στη δραματική αυτή εξιστόρηση, ο Richard Overy ζωντανεύει ξανά τις τελευταίες μέρες της ειρήνης το 1939, όταν πολιτικοί και απλός κόσμος προσπαθούσαν να συνειδητοποιήσουν ότι ένας πόλεμος που θα μπορούσε να βάλει τέλος στον ευρωπαϊκό πολιτισμό ήταν προ των πυλών. Τίποτε δεν ήταν προβλέψιμο ή αναπόφευκτο. Οι ηγέτες της Δύσης είχαν την ελπίδα ότι, αν κρατούσαν σκληρή στάση, ο Χίτλερ θα επιδείκνυε σύνεση. Ο Χίτλερ, από την άλλη, ήταν πεπεισμένος ότι η Δύση θα υποχωρούσε. Το μόνο σίγουρο ήταν ότι η Πολωνία ήταν αποφασισμένη να αντιμετωπίσει με τα όπλα την ισχύ της Γερμανίας. Το «1939» ζωντανεύει μια κρίσιμη στιγμή της ιστορίας του 20ου αιώνα.